Zero-Knowledge Proofs (ZKPs) Nedir?

Zero-Knowledge, yalnızca bilgi alışverişi ve diğer işlemleri yürütmek için daha güvenli bir yaklaşım sunma niyetiyle ortaya çıktı. Piyasaya sürüldüğünden beri çok ilgi gören bu teknolojinin ne tarz bir yapıda olduğunu anlamak için Zero-Knowledge kavramının ne olduğunu ele alıyoruz. 

Zero-Knowledge, hiçbir parolanın paylaşılmadığı ve çalınmasının imkansız olduğu bir kimlik doğrulama yöntemidir. Bu yöntem, işlemde kullanılan gizli bilgileri ifşa etmeden işlemin başarıyla tamamlandığını doğrulamak için bir yol sunarken gizliliği korur. Zero-Knowledge Proofs verilerin elde edilme, kullanılma ve alınıp satılma şeklini dönüştürme potansiyeline sahiptir.

Zero-Knowledge Proofs, blockchain dünyasındaki temel güvenlik ve gizlilik sorununu çözer.  Çok uluslu şirketler, gizliliklerini korumak ve blok zincirindeki güvenli bir ağ üzerinden işlemleri kolaylaştırmak için bu alanı kullanır. Uygulama kodu zincir dışı veya blok zinciri ağındaki belirli bir düğüm tarafından çalıştırılır. Diğer tarafların kendisini doğrulaması için blok zincirine yalnızca uygun şekilde yürütüldüğüne dair bir onay gönderilir. Böylelikle, Zero-Knowledge Proofs kullanıcının kimliğini sunucuya ifşa etmesine gerek kalmadan özel mesajların gönderilmesine de yardımcı olur.

Interactive ve non-interactive olarak gruplandırabileceğimiz iki temel Zero-Knowledge protokol türü bulunuyor. Interactive ZKP’ler, doğrulayıcıyı belirli bilgilere sahip olduklarını kanıtlamak için bir dizi faaliyet veya eylem yürütmesini gerektirir. Interactive ZKP’lerde ihtiyaç duyulan etkinliklerin çoğu, temel olarak matematiksel olasılık ilkelerini içerir. Non-interactive ZKP’ler, doğrulayıcı arasında etkileşim gerektirmez ve doğrulama işleminin daha sonra tamamlanması için seçenek sunar. Bu ZKP’ler ekstra bilgisayar veya yazılım kullanımını zorunlu kılmaktadır.

Zero-knowledge protokolün üç özelliği bulunuyor. Bu özellikler; tamlık, sağlamlık ve zero-knowledge’dır.

• Tamlık: Eğer ifade doğruysa, dürüst doğrulayıcı -protokolü doğru bir şekilde takip eden kişi- dürüst bir kanıtlayıcı tarafından bu gerçeğe ikna edilecektir.
• Sağlamlık: Eğer ifade yanlışsa, dürüst doğrulayıcıyı bunun doğru olduğuna ikna edemez.
• Zero-knowledge: İfadenin doğruluğu ve ifadeyi bilmenin yeterli olduğu durumları ifade eder.

Zcash, Zero-knowledge şifrelemenin yeni bir şekli olan zk-SNARK’ların ilk yaygın uygulamasıdır. Zcash’in güçlü gizlilik garantileri, içerdiği tüm korumalı işlemlerin blok zincirinde tamamen şifrelenebilmesi ve zk-SNARK kanıtlarıyla geçerli olarak doğrulanabilmesinden kaynaklanmaktadır. ZKP’leri blok zinciri ile entegre ederek, kullanıcılar karmaşık belgeleri güvenli bir şekilde iletebiliyor.  Verileri parçalar halinde şifreleyerek kullanıcıların belirli blokları ve bunların içindeki bilgileri kontrol etmelerine izin veriyor.

• Bu da ilginizi çekebilir: KoinSaati Akademi: zk-Snark Nedir? – KoinSaati

Zero-Knowledge Proofs sisteminin tek kullanım alanı blockchain değil. Nükleer Silahsızlanma alanında kullanılan Zero-Knowledge protokolü 2016 yılında ABD Enerji Bakanlığı’nın (DOE) Princeton Plazma Fizik Laboratuvarı’nda (PPPL) test edildi. Bu fiziksel Zero-Knowledge Proofs’un ilk deneysel gösterimiydi. Deney, bir nesnenin gerçekten nükleer bir silah olup olmadığının anlaşılması için bilgilerin paylaşılması veya ifşa edilmesine gerek kalmadan doğrulanabileceğini gösterdi.