Batuhan Görbulak
Ethereum (ETH), blockchain teknolojisine dayalı merkezi olmayan açık kaynak yazılım platformudur. Üçüncü şahısların etkisi ve kontrolü olmadan yürütülebilen akıllı sözleşmelerin ve merkezi olmayan uygulamaların (dApps) oluşturulmasını ve yürütülmesini sağlar.
Ethereum, Vitalik Buterin tarafından geliştirilen dinamik ve merkezi olmayan hesaplamaya odaklanan açık kaynaklı bir yazılım platformudur. Bu sistemin kullandığı kendi kripto para birimine Ether (ETH) denir. Ethereum, blok zincirine ve dolayısıyla Bitcoin ile aynı teknik temele dayanmaktadır. Bununla birlikte, Ethereum saf bir kripto para birimi değildir, ancak her türden blok zincir projeleri için merkezi olmayan bir ekosistem olarak akıllı sözleşmeler gibi genişletilmiş işlevlerle hizmet eder. Bu nedenle Ethereum, merkezi olmayan uygulamalar için açık bir protokol veya geliştirme kiti olarak da tanımlanabilir.
Ether Nasıl Çalışır?
Ether, diğer kripto para birimleri gibi tüm Ether işlemlerinin kaydedildiği paylaşılan bir dijital defter kullanır. Halka açık, tamamen şeffaf ve geriye dönük olarak değiştirilmesi neredeyse imkansızdır. Bu blok zinciri olarak bilinir ve madencilik süreci ile yaratılır. Madenciler, “bloklar” oluşturmak için Ether işlem kümelerini doğrulamaktan ve karmaşık algoritmaları çözerek bunları kriptografik olarak güvenceye almaktan sorumludur.
Bu algoritmalar, blokların işlem süresini kabaca yaklaşık her 14 saniyede sabit tutmak için çalışır. Yeni bloklar daha sonra önceki blokların zincirine bağlanır ve ilgili madenci bir ‘blok ödülü’, yani belirli sayıda Ether tokeni kazanır. Bu şu anda 5 Ether hissesinde duruyor, ancak kripto para birimi ölçeklenmeye devam ettikçe azaltılabilir. Kısaca işlem şu şekilde gerçekleşiyor:
- Madenci, yakın zamanda yapılan kripto para birimi işlemlerini bir “blok” olarak birleştiriyor.
- Blok, kriptografik olarak korunur ve mevcut blok zincirine bağlanır.
- Madenci, doğrudan pazara geri besleyebileceği bir blok ödül alır.
Ethereum Nasıl Çalışır?
Ethereum blok zinciri; Bitcoin‘e çok benzer, ancak programlama dili geliştiricilerin blok zinciri işlemlerinin belirli sonuçları yönettiği ve otomatikleştirdiği yazılımlar yazmasına olanak tanır. Bu yazılım akıllı sözleşme olarak bilinir. Geleneksel bir sözleşme bir ilişkinin şartlarını içerdiğinde, akıllı bir sözleşme bu şartların kodla yazarak karşılanmasını sağlar. Önceden tanımlanmış koşullar karşılandığında sözleşmeyi otomatik olarak yürüten ve bir anlaşmayı manuel olarak yürütmenin gecikmesini ve maliyetini ortadan kaldıran bir yazılımdır.
Basit bir örnek vermek gerekirse, bir Ethereum kullanıcısı belirli bir tarihte bir arkadaşına belirli miktarda Ether göndermek için akıllı bir sözleşme oluşturabilir. Bu kodu blok zincirine yazılacak ve sözleşme imzalandığı anda, yani kararlaştırılan zaman geldiğinde Ether otomatik olarak diğer tarafa transfer edilecek. Kısaca işlem şu şekilde gerçekleşiyor:
- Sabit sayıda anonim taraf, bir dizi hüküm ve koşulu kabul eder ve blok zincirine bir sözleşme kodlanır.
- Verilen işlem gerçekleşir ve sözleşme yerine getirilir.
- Sözleşmede belirtilen hüküm ve koşullar sözleşme tarafları tarafından yürütülür.
Bu temel fikir çok daha karmaşık durumlarda uygulanabilir ve potansiyeli sonsuzdur. Halihazırda sigorta, gayrimenkul, finansal hizmetler, hukuk ve kitle fonlaması alanlarındaki projelerde kullanılmaktadır. Bunun yanında akıllı sözleşmelerin bir dizi ek avantajı da vardır:
- Aracıları ortadan kaldırır, kullanıcıya tam kontrol sağlar ve ek maliyetleri en aza indirir.
- Tüm katılımcıların piyasa aktivitesini görebileceği halka açık blok zincirinde kaydedilir, şifrelenir ve çoğaltılır.
- Belgeleri manuel olarak işlemek için gereken zamanı ve çabayı ortadan kalkar.
Elbetteki akıllı sözleşmeler, düzeltilmesi gereken bir dizi kusuru olan tamamen yeni bir sistemdir. Kod tam anlamıyla tercüme edilir ve akıllı sözleşmeyi oluştururken yapılan hatalar, geri dönüşü olmayan istenmeyen sonuçlara yol açabilir.
DApps Ve Akıllı Sözleşmeler
Akıllı sözleşmeler, merkezi olmayan uygulamalara veya dApp’lere benzer, ancak bazı önemli farklılıklar vardır. Akıllı bir sözleşme gibi dApp, bir kullanıcıyı merkezi olmayan bir eşler arası ağ aracılığıyla bir sağlayıcının hizmetine bağlayan bir arabirimdir. Bununla birlikte akıllı sözleşmelerin bu ilişkide sabit sayıda tarafın yer almasını gerektirdiği durumlarda, dApp’lerin aynı anda katılımcı sayısı konusunda herhangi bir sınırı yoktur. Akıllı sözleşmeler gibi tamamen finansal amaçlarla da sınırlı değildirler: Bir DApp temelde akla gelen herhangi bir amaca sahip olabilir.
**Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
