Semih Yiğit
Kripto paralarla ilgili bilgi sahibi olmadan önce hiç whitepaper okumamıştım. Şimdilerde ise haftada en aşağı 3-4 tane whitepaper okuyorum. Yeni bir kripto projesine yatırım yapıp yapmamaya karar verirken bu okumaları yapmam gerekiyor.
Bir whitepaper’ın neler içermesi gerektiği konusunda herhangi bir kural bulunmuyor. Bununla beraber o dokümanın iyi bir tanıtım belgesi olması, projenin çözüm getirdiği sorunlar ve getirdiği çözümü açıklaması, teknik detayların yer alması, güvenlik prosedürleri ve yol haritası hakkında bilgi vermesi beklenir. Bununla beraber whitepaper’ın okuyucunun anlayacağı şekilde yazılması önem arz eder.
Neden Whitepaper Okuruz?
Bugünlerde yeni projelerin ICO’suna yatırım yapıp yapmama konusunda karar vermek için oturup birkaç saatini harcayabilirsiniz. Bunu yapmak için de haklı gerekçeleriniz vardır. Belki sadece proje ilginizi çekmiştir ve daha fazla bilgi edinmek istemişsinizdir. Projenin açık kaynak koduna katkıda bulunmak ya da bu kodun arkasındaki ekip hakkında bilgi sahibi olmak istemeniz de sizi whitepaper’a yönlendirmiş olabilir. Nedeni her ne olursa olsun, whitepaper’ı okumak başlangıç için ideal bir noktadır. Bununla beraber whitepaper; yatırımcıların, iş insanlarının ve geliştiricilerin fikirle ilgilenmesini sağlamak için sunulan önemli bir dokümandır.
Whitepaper’ın Başlıca Maddeleri Nelerdir?
Peki iyi bir whitepaper’ın başlıca özellikleri nelerdir? Sorular yardımıyla beraber sıralayalım;
1-Proje ne iş yapıyor?
2-Neden böyle bir proje geliştiriliyor?
3-Bu sorunlar nasıl çözülecek?
4-Ekipte kimler var?
5-Projenin gelişme aşamaları nelerdir?
6-Tokenomisi nedir? Elde edilen fonlar nasıl kullanılacak?
1-Proje ne iş yapıyor?
Dokümanı okurken projenin işlevinin ne olduğunu, tam olarak amacını kolayca anlayabilmelisiniz. Bu teknoloji tam olarak ne iş yapıyor? Yeni bir kripto para mı yaratıyor? Merkeziyetsiz bir seyahat ajansı mı inşa ediyor? Ya da reel varlıkları alıp-satmanıza olanak sağlayacak bir alım-satım platformu mu meydana getiriyor? Eğer projenin tam olarak ne yaptığını kafanızda canlandıramazsanız, fikirleri tam olarak pekişmemiş olabilir. Sonuç olarak projenin ne olduğu açık bir şekilde anlatılmalıdır.
2-Neden böyle bir proje geliştiriliyor?
Aradığımız ikinci temel özellik ise “neden bu proje ortaya çıktı?” sorusuna açık bir cevap vermesidir. Bu proje hangi problemi çözmeyi deniyor? Bu problemin kapsamı nedir yani tam olarak kimleri ve neleri etkiliyor? Whitepaper’ı okurken “neden?” sorusuna bir cevap aramalısınız.
3-Bu sorunlar nasıl çözülecek?
İşte birçok insan bu kısımda takılıyor. Problemi anlıyorsunuz, niçin çözülmesi gerektiğini buluyorsunuz ama nasıl olduğunu kavramak biraz zor olabiliyor. Özellikle teknik açıdan eksiği olan insanların başına bunun gelmesi çok normaldir. En iyiler bile teknik arka planı olan bazı işlerin nasıl işlediğini kavrayamayabilir. Eğer çok takılırsanız, bu kısmı şöyle bir gözden geçirin. Ardındaki teknolojiyi ve neden uygulanabilir olduğunu kavramak için yardımcı olacak makale ve videolar arayın.
Projenin teknik yönlerini biraz kavradıysanız ona eleştirel açıdan bakmayı denemelisiniz. Eleştirel bir değerlendirme yapmaya çalışın. Bu proje blokzincire gereksinim duyuyor mu? Merkezi bir veri tabanı olan teknoloji ile çözmektense blokzincir ile çözmek için maliyete girmeye değer mi? Merkeziyetsizlik bu projenin amacına hizmet ediyor mu? Bu soruları proje için sorarak eleştirel bir bakış açısı kazanacaksınız.
4-Ekipte kimler var?
Bir diğer önemli nokta bu projeye kimlerin önderlik ettiğidir. Ekipte kimler var? Ekiptekilerin deneyimleri nelerdir? Buna benzer projeler üzerinde ne kadar zamandır çalışıyorlar? Planlarını uygulamak için yeterli deneyime sahipler mi? Ekip üyelerinin linkedin profillerini araştırabilirsiniz. Eski çalışmalarına şöyle bir göz atmayı deneyin. Projeyle ne kadar ilgilendiklerine bir bakın. Bunlar ekibin ne kadar güvenilir olduğu konusunda size fikir verecektir.
Yazının 2.bölümünü okumak için tıklayınız.
Kaynak: Medium: Laura Guy
Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
