Caner Ok
Kripto paraların gittikçe popülerleştiği, yerel borsaların yoğunluktan dolayı çöktüğü şu günlerde, kripto paraların en büyük problemlerinden biri olan ölçeklenme (scaling) meselesini masaya yatıracağız. Öncelikle TPS nedir ondan bahsedelim.
TPS açılımı Transper Per Second olan, yani saniye başındaki transfer hızı ve kapasitesini belirleyen bir tanımlama. Blockchain dışından örnekler verirsek ödeme sistemi VISA şu anda saniyede ortalama 4400; bir diğer ödeme sistemi PayPal ise ortalama 193 TPS hızında. Tabi ki, kullanıcı sayısı, küresel bir ağı kabul edersek; bu sayılar çok tatmin edici bulunmayabilir. İşte tam bu noktada, kripto paralar devreye giriyor.
Bitcoin, düşük transfer hızını lightning Network ile çözmeye çalışmıştı, Ethereum ise 2.0 güncelleşmesine geçerek ölçeklenebilme problemini çözmek istiyor. Bitcoin ve Ethereum ikisi de şu an onlu basamaklı TPS hızlarında olduğu için, blockchain’in geleceği için yetersiz kalacakları aşikar. Üstüne yazılmış yüzlerce akıllı sözleşme varken, Ethereum şu an ortalama 15 TPS sağladığı için; bunun kademeli olarak üç hanelilere hatta beş haneli rakamlara çıkması amaçlanıyor. Bakalım Ethereum geliştirileri bu konuda ne kadar başarılı olacaklar, 2021 yılı içinde buna şahitlik edeceğiz.
Bitcoin ve Ethereum’un hem ölçeklenme sorunları, hem de yoğunluğa bağlı artan yüksek komisyon ödemeleri; diğer blockchain oluşumları için ciddi bir avantaja dönüşüyor. Mesela EOS 3700, Aelf 15000 ve 2020’de adından sıkça söz ettiğimiz Solano 50000 TPS’ye kadar aktarımları destekliyor.
Elbette her şey ölçeklenme değil, akıllı sözleşmelere uygunluk, ekosistem genişliği, reel dünyada kullanım alanları gibi onlarca kriter bir blockchain sisteminin önemini ve değerini belirleyen etmenlerden sadece birkaçı. Ancak, hem günlük kullanıcılar hem de kripto alanında iş alan ve satan şirketler; ölçeklenme probleminin yarattığı dezavantajlarla ve yüksek komisyon bedellerinin can sıkıcılığıyla yüzleşiyorlar. Bu sebeple, ölçeklenme problemini halletmek, blockchain dünyasının önünü açacak bir gelişme.
Kripto para dünyasının dalgalı fiyatları, kullanıcıları stabil paralara yönlendiriyor. Stabil paralar (USDT, USDC,DAI,BUSD vs) genelde Ethereum, BSC,TRX gibi altyapılarla hizmet sağlıyorlar. Bu altyapılara yeni eklenen blockchain hizmetleri is aktarımlarda daha yüksek hız ve daha düşük komisyon vadediyor. Ethereum altyapısındaki stabil paraların komisyonları yüksek iken, BSC, TRX, SOLANO gibi blockchain hizmetleri çok daha hızlı aktarıma minimum masraf talep ediyorlar. İşte bu çetin rekabet, tüm blockchain hizmet sağlayıcılarını TPS konusunda özene sevk ediyor.
**Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
