KoinSaati
Layer 2, mevcut bir blockchain üzerine inşa edilmiş ve büyük kripto para birimi ağlarının karşılaştığı işlem hızı ve ölçekleme zorluklarını çözmeyi amaçlayan ikincil bir protokolü belirtir.
Bu yazımızda takip edilmesi gereken bazı layer-2 kripto projelerini inceliyoruz.
1) Polygon
Polygon, en popüler Layer-2 projelerinden biridir ve Polygon’un amacı, çok sayıda teknoloji ve ölçeklenebilirlik çözümünden yararlanarak Ethereum uyumlu blockchain ağlarını birbirine bağlamaktır.
Bu ölçeklenebilirlik çözümleri Matic Plasma, ZK-Rollups ve Validum Chains’i içerir. Yan Zincirler, Kurumsal Zincirler ve Matic PoS zincirleri gibi bağımsız zincirler de kullanılır. Optimize edilmiş Ethereum örnekleri oluşturulabilir ve merkeziyetsizlik, esneklik ve ölçeklenebilirlik gibi özellikler sunabilir.
Polygon ağındaki projeler arasında SushiSwap, Aave, 1inch, Graphlink, Umbrella Network, Kamrbia Open Innovation ve Mogul Productions yer alıyor.
2) Loopring
Zero-Knowledge Proof’tan (Sıfır Bilgi Kanıtı) yararlanan Loopring, bir Layer-2 ölçekleme protokolü olarak hizmet eder. Loopring sayesinde AMM’ler (Otomatik Piyasa Yapıcı), yüksek verim, ödeme uygulamaları ve düşük işlem ücretleri Zero-Knowledge Proof tarafından sağlanır. Off-chain işlemler, Loopring borsaları tarafından gerçekleştirilir. Bunların tümü, Loopring protokolü tarafından yönetilen bir akıllı sözleşme aracılığıyla yapılır.
Off-chain işlemler, Ethereum blockchain’inde Loopring tarafından gerçekleştirilir. Bu sayede maliyetler azalır ve hız artar. Ethereum blockchain’indekii diğer merkeziyetsiz borsaların (DEX) bu işlemleri sonuçlandırması Loopring’e göre daha uzun süre gerektirir.
3) Optimism
Bir Layer-2 ölçeklendirme protokolü olan Optimism, işlemleri hızlandırmanın yanı sıra daha uygun fiyatlı hale getirmek amacıyla ortaya çıkmıştır.
OVM çözümü, merkeziyetsiz bir borsa olan Sythentix ile piyasaya sürülmüştür. Synthentix ve Optimism’e göre; kullanıcılar, Optimism sayesinde 100.000’den fazla işlemden yaklaşık 10 milyon dolar tasarruf etti. Popüler merkeziyetsiz borsa Uniswap, Optimism protokolünü entegre edecek şekilde ayarlanmıştır.
4) OMG Network
Eski adı OmiseGo olan The OMG Network, merkeziyetsiz, halka açık bir ağdır. OMG Network’ün öne çıkan özellikleri arasında yüksek aktarım hızı ve düşük maliyetli P2P işlemler yer alır. OMG Network; ölçeklenebilir, merkeziyetsiz ödeme uygulamaları oluşturmak isteyen üçüncü taraflar için idealdir.
OMG Network’ün avantajları arasında Ethereum’daki işlem maliyetlerini yaklaşık olarak üçte bir oranında azaltması ve saniyede binlerce işlemin gerçekleştirilebilmesi yer alır. Ağın yerel token’ı OMG, işlem ücretlerini ödemek için kullanılır.
5) Arbitrum
Solidity geliştiricileri, akıllı sözleşmelerini Arbitrum’un birlikte çalışabilirliği ile kolayca çapraz derleyebilir. Arbitrum’un üç bileşeni arasında Compilers (Derleyici), EthBridge ve Validator’lar (Doğrulayıcı) yer alır. Ayrıca; Arbitrum rollup teknolojisinden yararlanır ve Alchemy’den destek alır. Arbitrum’un ortakları arasında OKEx, Chainlink ve Graph Protocol yer alıyor.
Compilers: Solidity ile yazılmış bir dizi akıllı sözleşme, AVM’de (Arbitrum Virtual Machine) çalıştırılan tek bir yürütülebilir dosyada derlenir.
EthBridge: Arbitrum ve Ethereum ağları arasında bir köprü, bir dApp’tir.
Validator’lar: Validator’lar, öncelikle zincir dışı çalışacak ve AVM’nin durumunu izleyecektir.
6) xDAI
xDAI, proof-of-stake (PoS) konsensüs mekanizmasıyla çalışır. Kullanıcılar, validator olarak xDAI (ABD Dolarına sabitlenmiş bir stablecoin) token’larını ağ üzerinde stake edebilirler.
xDAI, Ethereum’un DAI token’ı ile 1:1 orana sahiptir ve xDAI Chain’e köprülenir. xDAI, 1 dolarlık bir fiyat sabitini korumayı hedefleyen ve öncelikle bir işlem ödeme token’ı olarak kullanılan bir stablecoin’dir. Ethereum’da DAI yerine xDAI Chain’de xDAI kullanmanın yararı, işlem ücretinin önemli ölçüde düşük olmasıdır.
7) Parastate
Polkadot’un Parastate’i, alternatif bir Ethereum Virtual Machine (EVM) olabilir. Parastate, Ethereum ağı üzerine kurulu merkeziyetsiz uygulamalar aracılığıyla çalışır. Ayrıca WebAssembly benzeri bir EVM olan EWASM’ı vardır. EWASM, hesapları ve blokların veri yapısını EVM ile paylaşır.
Parastate platformu, STATE ve pDOT ile iki token’lı bir yapı sunar. Parastate’in yerel token’ı STATE’dir. pDOT token’ı, kullanıcılar DOT token’larını stake edip kilitlediğinde verilir. Kullanıcılar bunu Polkadot’taki Parastate parachain müzayedesini desteklemek ve teklif vermek için yapar.
8) Cartesi
Cartesi, diğer blockchain ağlarındaki genel sorunları çözmek için kendi Layer-2 çözümünü sunar. Buna ek olarak Cartesi işlem ücretlerini ve ölçeklendirme sorunlarını çözmeye çalışıyor.
Cartesi Machine, geliştiricilerin Linux ekosisteminde merkeziyetsiz uygulamaları off-chain olarak çalıştırmalarına olanak tanır. Node operatörleri, CTSI yerel token’ı ile teşvik edilerek ağ ile şeffaf bir şekilde etkileşim kurmaya teşvik edilir.
Cartesi’nin ortakları arasında IOTA Foundation, Binance Smart Chain ve Travala yer alıyor.
9) ZKSwap
ZKSwap, bir AMM ile çalışan merkeziyetsiz bir borsadır. Zk-Rollup teknolojisi ile güçlendirilen ve Ethereum ana ağında çalışan ZKSwap, bir Layer-2 ölçekleme çözümü sunar.
ZKSwap, sürekli olarak oluşturulan sıfır bilgi kanıtlarıyla (zero-knowledge proof) tüm token’ları Layer-2’ye aktarır ve trade işlemlerinin sıfır işlem ücreti ve sınırsız ölçeklenebilirlik ile yürütülmesine izin verir.
10) Skale
Skale, işlem sürecini Ethereum’un ana ağından uzaklaştıran yan zincirlere (side chain) dayanan açık kaynaklı bir Layer-2 ağıdır. Kullanıcılar, zincir başına saniyede 2.000 işlem gerçekleştirebilir blok süresi ise 1 saniyenin altındadır.
Skale, merkeziyetsiz depolamayı, EVM aracılığıyla makine öğrenimini, akıllı sözleşmeleri destekleyebilir ve roll-up’ları yürütebilir. Skale’de binlerce bağımsız blockchain, güvenlik veya merkeziyetsizlikten ödün vermeden yüksek hızlar ve işlevsellik ile desteklenebilir.
11) Immutable X
Immutable X, Ethereum blockchain’indeki NFT’ler için ilk Layer-2 protokolü ve ölçeklendirme çözümüdür. Immutable X, StarkWave ile ortaklaşa oluşturulmuştur ve açık kaynak kodludur. Bu protokol, uygulama geliştiricilerinin kendi merkeziyetsiz uygulamalarını inşa etmelerine olanak tanır ve kullanıcıların NFT pazar yeri Immutable X Exchange sayesinde düşük ücretlerle NFT işlemleri yapmasını sağlar.
- Bu da ilginizi çekebilir: CEEK, Olası Bir Metaverse Boğasının Yıldızı Olabilir mi?
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
