Kripto para yatırımcılarının pasif gelir elde edebilmeleri için staking ve farming konuları oldukça önemlidir. Yatırımcıların bu gelir kalemlerinden faydalanabilmeleri için pek çok merkezi ve merkeziyetsiz borsa staking ve farming havuz imkanları sunmaktadır.
Yield Farming Nedir?
Yield farming, sahip olduğunuz kripto paraları belli havuzlara ekleyip, önceden belirlenen APY oranlarına göre kripto para kazanabileceğiniz bir yöntemdir. Farming (çiftçilik) denmesinin nedeni, “ektiğiniz” yani farming pool’a eklediğiniz kripto paranın belli bir süre sonra “mahsulünü topladığınız” yani ilk bakiyenizi artırdığınız için bu söylem kullanılmaktadır. Bu yöntem, DeFi platformlarında sıkça kullanılan, akıllı sözleşmeler aracılığıyla, faiz kazancı için kripto varlıkları ödünç vermeyi içermektedir.
Likidite havuzunda kilitli olan fonlar, alım satımı, borç vermeyi ve ödünç almayı kolaylaştırmak için kullanıldıkları bir DeFi protokolüne likidite sağlar. Platform, likidite sağlayan yatırımcılara likidite havuzundaki paylarına göre ödeme yapar. Yield farming, likidite madenciliği olarak da bilinir.
Likidite havuzları, AMM’lerin olmazsa olmazıdır. AMM’ler, geleneksel bir alım – satım sistemi yerine likidite havuzlarını kullanarak bir aracının iznine gerek duymadan, otomatik trade imkânı sunar.
Örnek olarak, bir yatırımcı, elinde bulundurduğu Ethereum’u (ETH) BUSD ile takas etmek isterse bir ücret öder. Bu ücret, likidite sağlayıcılara havuza ekledikleri likidite miktarı ile orantılı olarak ödenir. Likidite havuzuna ne kadar fazla sermaye sağlanırsa, kazanacağı ödüller de o kadar yüksek olur.
Staking Nedir?
Staking, bir blokzinciri ağını destekleme ve kripto varlıklarınızı bu ağa taahhüt ederek işlem doğrulamaya katılma sürecidir. Hisse kanıtı (PoS) konsensüs mekanizmasını kullanan blokzinciri ağları tarafından kullanılır. Yatırımcılar, blok ödüllerinin dağıtılmasını beklerken yatırımlarından faiz kazancı elde ederler.
PoS blokzincirleri, Bitcoin gibi iş kanıtı (PoW) blokzincirlerinden daha az enerji tüketir, PoW konsensüs mekanizması kullanan ağların aksine, yeni blokları doğrulamak için büyük bilgi işlem gücüne ihtiyaç duymazlar. Bunun yerine, bir PoS blokzincirindeki işlemleri işleyen sunucular olan düğümler, işlemleri doğrulamak, bir nevi kontrol noktaları işlevi görürler.
Merkeziyetsiz bir borsada (DEX) bir yield farming için likidite sağlayabilmek için, kripto para sahibi olmanız gerekmektedir. Ödüller daha sonra yatırılan likidite miktarına göre ödenir. Ek gaz ücretlerine mâl olsa da fonlarınızı sıklıkla bir farming havuzundan diğerine taşımak genellikle kazancınızı artırabilir. Sonuç olarak yield farming tarafında aktif olmanız, stake ederek elde ettiğiniz kazançtan daha fazlasını elde edebilirsiniz.
Riskler
Yiel farming genellikle yeni oluşturulan DeFi projelerinde sıkça rastlanır ve bu, rug pull veya scam projelerin bolca bulunduğu bu sektörde oldukça riskli olabilir. Rug pull terimi, varlıkları kasıtlı olarak likidite havuzlarından boşaltan kötü niyetli geliştiricileri kastetmek amacıyla kullanılır. Deneyimli geliştiriciler tarafından oluşturulan akıllı sözleşmelerde bile boşluklar veya hatalar olabilir ve bu her zaman bir risktir.
Bunun yanında yatırımcılar, impermanent loss (geçici kayıp) konseptine de aşina olmalıdır. Impermanent loss, bir likidite havuzunun likiditesine katkıda bulunduğunuz ve yatırdığınız varlıkların fiyatının, sizin bu varlıkları yatırdığınız âna kıyasla değişkenlik göstermesi durumunda yaşanır. Değişim ne kadar büyük olursa, geçici kaybınız da o kadar büyük olur.
Özetle
Staking ve yield farming, diğer finansal piyasalarda kullanılan yaklaşımlarla karşılaştırıldığında pasif gelir elde edebilmek için nispeten yeni stratejilerdir. Zaman zaman, terimler birbirinin yerine kullanılır veya esnetilebilir, hatta staking, yield farming’in alt kümesi olarak da düşünülebilir.
Her iki ürün de son derece cazip olabilecek getiri oranları sunar. Yield farming ile staking arasında karar vermek, yatırımcının bilgi düzeyine ve portföyü için neyin doğru olduğuna karar verebilmesine bağlıdır.
- Bu da ilginizi çekebilir: AMM Nedir? DeFi’deki Rolü Nedir?
Kriptoparalar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.