Garen Varjabetoğlu
Dilimizde “halı çekme” anlamına gelen rug pull, kripto sektöründe kötü niyetli proje geliştiricilerinin, projedeki tüm fonu çekerek projeyi likiditesiz bırakıp (dolayısıyla söz konusu kripto projenin kripto para birimini sıfırlanır) ortadan kaybolduğu ve yatırımcılarını mağdur ettiği bir tür kripto dolandırıcılığıdır.
Kötü niyetli geliştiriciler, piyasaya yeni bir token sürer, belirli vaatler karşılığında popülerlik kazanan, belirli bir hype yakalayan projenin fiyatı hızla yükselir, ardından geliştiriciler tüm fonu cüzdanlarına aktarır ve token’ın fiyatı dibe vurur. Rug pull’lar, genellikle merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminde ve merkeziyetsiz borsalarda (DEX) gerçekleşir.
Üç farklı rug pull çeşidi vardır:
- Likidite sıfırlama
- Satış emrini engelleme
- Dump
Likidite sıfırlama, token geliştiricilerinin, likidite havuzundan tüm token’ları çekmesiyle meydana gelir. Böylelikle, yatırımcılar tarafından projeye (token’a) enjekte edilen tüm değeri ortadan kaldırarak token’ın fiyatını sıfıra indirir. En yaygın rug pull yöntemidir.
Satış emirlerini engellemek, kötü niyetli geliştiricilerin, yatırımcıları dolandırmasının sinsi bir yoludur. Bu durumda satın aldığınız kripto paranın akıllı kontratında yer alan kötü niyetli kodlama nedeniyle söz konusu kripto parayı geri satamazsınız. Kripto paranın fiyatı yeterince yükseldiğinde kârını almak isteyen yatırımcı bu kripto parayı satmak istediğinde sorunla karşılaşır, kontrat yatırımcının token’ı satmasını engeller.
Dump (veya dumping), geliştiriciler, kendi geliştirdikleri token’ın yüksek arzını hızla sattığında gerçekleşir. Bunu yapmak, söz konusu kripto paranın fiyatını düşürür. “Dumping” genellikle sosyal medya platformlarında yoğun tanıtımların ardından meydana gelir. Ortaya çıkan artış ve satış, Pump and Dump dolandırıcılığı olarak da bilinir.
Hard Pull ve Soft Pull
Hard pull ve Soft pull tanımlarını da duymuş olabilirsiniz. Proje geliştiricileri akıllı kontratlara kötü niyetli kodlar yerleştirir. Bu şekilde yapılan rug pull’lar, hard pull olarak adlandırılır
Soft pull ile kripto varlıklarının hızlı bir şekilde geliştiriciler tarafından likiditesiz bırakılması kastedilir.
Rug Pull’dan Kaçınmanın Yolları
- Bilinmeyen, tanınmamış geliştiriciler,
- Kilitlenmemiş likidite,
- Satış emirlerinde sınırlandırmalar,
- Token sahiplerinin sayısının düşük ancak coin fiyatının yüksek olması,
- Şüpheye düşürecek seviyede yield’lar,
- Projenin denetimden (audit) geçmemiş olması,
Projelere yatırım yapmadan önce projeleri, yukarda belirtilen konu başlıklarına göre değerlendirmeli, incelemelisiniz. Başkalarının verdiği bilgilere veya kulaktan dolma bilgilerle değil mutlaka kendi araştırmalarınızı yaparak yatırımlarınızı gerçekleştirmeniz gerekmektedir.
- Bu da ilginizi çekebilir: Inverse Finance, 15 Milyon Dolarlık Kayıpla Karşı Karşıya
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
