Paranın Zaman Değeri

Şanslı gününüzdesiniz ve size bir miktar para verileceğini varsayalım. İki seçenek sunuluyor: size ya şimdi 10.000$ verilecek ya da 1 yıl sonra 11.000$ verilecek. Hangisini tercih ederdiniz?

Paranın Zaman Değeri Nedir?

Paranın zaman değeri, şu anki paranın gelecekte elde edilecek aynı miktardaki para miktarından daha değerli olduğunu gösteren temel bir finansal kavramdır.

Örneğimize geri dönelim. Cevap, şu anda paradan ne tür bir yatırım getirisi elde edebileceğinize bağlı. Gelecek yıl boyunca yatırım yaparak %10’dan fazla getiri elde edebileceğinize inanıyorsanız, 10.000$’ı şimdi almayı seçmelisiniz. Diğer yandan, parayı, yatırımlarınızla bir sene boyunca %10’dan fazla kazanabileceğinizi düşünmüyorsanız, o zaman size ödeme yapacak kişiye güvendiğiniz sürece, 11.000$’lık gelecekteki ödemeyi seçebilirsiniz.

Paranın zaman değeri, enflasyon ve satın alma gücü kavramlarıyla da bağlantılıdır. Yatırımlarla elde edilebilecek getiri oranı ne olursa olsun, bu kavramların da dikkate alınması gerekir. Enflasyon sürekli olarak paranın değerini ve dolayısıyla satın alma gücünü düşürür. Resmi rakamlara göre ülkemizdeki enflasyon oranı %48,69’dur. Bunun anlamı 100 liranızın değeri ertesi sene 51,31 liraya tekabül edecek. Yani paranızın değer kaybetmemesini istiyorsanız yıl boyunca yapacağınız çeşitli yatırımlarla %49’dan fazla getiri elde etmeniz gerekmektedir. Sadece faiz getirisiyle de bu kazancı elde edemezsiniz zira şu an ülkemizdeki politika faizi %14’tür.

Enflasyon oranı yatırım getiri oranınızdan yüksekse, yatırımınız sayesinde nominal olarak pozitif bir getiri elde etseniz de aslında satın alma gücünüz düşmeye devam eder. Örneğin, yıl boyunca yaptığınız yatırımlarla %20 kazanıyorsanız, ancak enflasyon oranı %49 ise, aslında her yıl satın alma gücünüzde %29 kaybediyorsunuz (%49 – %20 = -29).

Paranın Zaman Değeri Formülü

Paranın zaman değeri sadece bireyler için değil, iş odaklı kararlar vermek için de önemli bir kavramdır. Şirketler, yeni ürün geliştirmek için yatırım yapma, yeni iş ekipmanı veya tesisler edinme ve ürün veya hizmetlerinin satışı için kredi koşulları oluşturma konusunda karar verirken paranın zaman değerini dikkate alır.

Paranın gelecekteki değerini hesaplamak için belirli bir formül kullanılarak şimdiki değerle karşılaştırılabilir:

• FV = Paranın gelecekteki değeri
• PV = Paranın mevcut değeri
• i = Faiz oranı
• n = Süre / Vade

Yukarıdaki formülü kullanarak, 5.000 liranızın olduğunu ve önümüzdeki 2 yıl boyunca her yıl bu tutar üzerinden %5 faiz kazanacağınız bir örnek düşünelim. Yıllık bileşik faiz ile bugünkü 5.000 liranızın gelecekteki değeri aşağıdaki gibidir:

Paranın zaman değeri ile bağlantılı olarak bir diğer kavram da şimdiki (bugünkü) değer kavramıdır. Diyelim ki biri size 2 yıl sonra 6.000 lira vereceğini taahhüt ediyor. Peki 2 yıl sonraki 6.000 liranın bugünkü değeri nedir? (Faiz oranını, yukarıdaki soruda olduğu gibi %5 olduğunu varsayıyoruz.)

Yukarıdaki formülde ufak bir değişiklikle paranın bugünkü değerini hesaplayabilirsiniz.

Bu hesaplamamıza göre bugünkü 5.442,18 lira, 2 sene sonraki 6.000 liraya tekabül ediyor.

Özetleyecek Olursak

Bu hesaplamalar, “vakit nakittir” sözünün anlamını daha iyi anlamamızı sağlıyor. Şu anda sahip olduğunuz paranın değeri gelecekteki değeriyle aynı değildir. Bu nedenle, şimdi ve gelecekte size sunulan para ile ilgili seçeneklerin değerini ayırt edebilmeniz için paranın zaman değerinin nasıl hesaplanacağını bilmek oldukça önemli. Bu seçenekler yatırımlar, kredi işlemleri, ipotek ödeme seçenekleri olabilir. Zamanın bir noktasında gelen veya giden para söz konusu olduğunda, paranın zaman değeri dikkate alınmalıdır.

• Bu da ilginizi çekebilir: Enflasyon 101: Konsepti Anlamak Üzere

Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.