Semih Yiğit
Yazı dizisinin 1. bölümünde ölçeklendirme yollarından bahsetmiştik. Blokzincir üzerindeki her bir blok ağın kapasitesi ve hızı üzerinde potansiyel olarak geniş etkiye sahiptir.
Bloklar işlem verilerinin yığınlarıdır. Zincirin oluşturulma hızı ile blokta yer alan veri miktarı bize saniyedeki işlem sayısını verir. TPS (transaction per second) diye adlandırılır. Açıkçası, yüksek TPS oranı her zaman çekicidir ve geliştiriciler bu oranı geliştirmek için çabalarlar.
Ağa göre TPS oranları değişiklik gösterir. Bitcoin ağında saniyedeki işlem sayısı 7’yi geçemezken, Ethereum’da ise 15’ten daha iyi değildir. Karşılaştırma yapmak gerekirse, Visa saniyede 1,700 işlem yapabilmektedir. Dolayısıyla bu ağlar için, eğer küresel ölçekte ödemelerde kullanılmak istiyorlarsa, iyileştirmeler yapılması zorunludur. Çünkü TPS oranı her bloğun boyutuna derinden bağlıdır, bu da ağın ana akım haline gelmesinde büyük rol oynar. Her neyse gördüğünüz üzere blok boyutunu arttırmak bu problemi çözme yollarından biridir.
Blok Büyüklüğü’nün Bedeli: Merkezilik
Blok büyüklüğünü arttırmayı savunanlar bunun sadece kapasiteyi ve hızı arttırmadığını aynı zamanda işlem ücretlerini de düşürdüğünü savunuyor. Eleştirmenler ise büyük blokların merkezileşmeye sebep olduğunu savunuyorlar. Blok büyüklüğünü arttırmanın ana akım haline getirilmesini savunan birçok kişi var. Blok büyüklüğü artınca şunların olduğu kesindir: her blokta daha fazla işlem onaylandığı gibi işlem ücretleri de ciddi oranda düşüyor. Daha hızlı ve ucuz işlemler bu dünyada kulağa çok hoş geliyor. Taraftarlar diğer ölçekleme işlemini çözüm olarak sunduklarında, henüz tam hazır olmadıkları için bu durum çok cazip olarak görünüyor.
Bunun güçlü bir yanı olduğu aşikar ancak bazı sonuçları da var. Birçok kişi bunun sadece zaman kazandırdığını ve gerçek sorunu çözmediğini düşünüyor. Bunun için daha sofistike çözümlere ihtiyaç duyulduğunu dile getiriyorlar. Büyük blokları sorun olarak göstermelerinin nedeni düğümlerin her yeni bloğu indirmeleri gerektiğidir. Bu mevcut donanımda eğer bloklar 1mb, 4mb, ve hatta 32mb boyutundaysa sorun olmaz. Her neyse, bir blokzincir küresel olarak benimsenecekse bu bile yeterli değildir. Çok geçmeden bloklar gigabayt boyutuna ulaşabilir ve bu birçokları için bir engel teşkil edebilir. Çoğu kullanıcı bu işlemleri yapacak donanım veya internet bağlantılarını karşılayamıyorsa muhtemelen çok ama çok daha az kişi bunları yapmak isteyecektir. Bu merkezileşmeyi arttıracaktır. Bitcoin Core geliştiricisi Gregory Maxwell, şöyle diyor:
“Ağdaki işlemler hakkında konuşuyorsanız, ölçeklenme ve merkeziyetsizleşme arasında içsel bir ters orantı var. Gigabit bağlantılar için çok daha fazla bant genişliğine ihtiyaç duyacaksınız. İşe yarardı. Problem ise pek merkeziyetsiz olmayacaktır çünkü bu düğümleri kim çalıştıracak?”
Nihayetinde bir ağdaki bu değişikliğe izin verenler madencilerdir. Birçok madenci geniş havuzlara sahip. Bunlar aynı oyu kullanabilirler. Bu da merkezileşmenin bir formudur. Neyse ki bu konuda çözüm için birden fazla yönteme sahibiz. Tüm projelerin ucu açık boyut büyüklüğü modelini istemeyeceği de biliniyor. Diğer geliştiriciler bu çözümü başka akıllıca yollarla reddediyorlar.
Yazı dizisinin son bölümünde ölçeklendirmeye farklı yaklaşımlardan bahsedilecektir.
Kriptoparalar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
