Tuğhan Tokuş
Near Protocol ve Ekosistemi
Near Protocol, 2018’in sonundan bu yana geliştirilmekte olan açık kaynaklı, Proof of Stake özelliğine sahip, yüksek hızlı ve düşük işlem ücretine sahip bir L1 blokzinciridir. Mainnet’i Ekim 2020’de aktif olan Near Protocol, içerisinde Google, Facebook, Microsoft gibi dünyanın en başarılı şirketlerinde çalışmış 90’dan fazla geliştiriciden oluşan bir ekip tarafından geliştirilmektedir.
Finansal olarak arkasında Coinbase ve Silikon Vadisi’nde bilinen büyük yatırım şirketleri bulunan NEAR, bir bütün olarak merkeziyetsiz topluluklardan oluşmakta ve devasa bir ekosistem potansiyeli taşımaktadır. Bu ekosistemin üyeleri NEAR platformunu Web3.0 ve DeFi’nin önde gelen altyapı sağlayıcılarından biri haline getirmek için kararlılıkla çalışmaktadır.
Ekip
NEAR ekibi kriptopara ve blokzincir alanındaki bir çok iddialı projeye kıyasla alanında oldukça deneyimlidir. Kilit isimler: Illia Polosukhin (Google), Alexander Skidanov (Microsoft ve MemSQL). NEAR platformu, büyük ölçekte birlikte çalışan ve küresel olarak dağıtılmış araştırmacılar, topluluklar ve geliştiriciler tarafından geliştirilmektedir. Bu geliştirici ve araştırmacılar, küresel seviyede rekabetçi ve alanında birinci sınıf yeteneğe sahip kişiler olarak karşımıza çıkmaktadır. NEAR ekibinin üyeleri daha önceleri Uber, Goldman Sachs ve Comcast tarafından kullanılan oldukça sofistike bir veri tabanı programı da tasarlamıştır.
Yatırımcılar ve Finansal Destekçiler
Proje, Silikon Vadisi Andreessen Horowitz (a16z), Metastable, Accomplice, Coinbase Ventures, Pantera Capital ve Ripple’ın geliştirici ekosistem projesi Xpring de dahil olmak üzere 40’tan fazla yatırım firması tarafından desteklenmektedir. NEAR, yatırım şirketleri ve serbest yatırım fonları tarafından en çok tutulan 3. kripto yatırımıdır.
Near Vakfı
NEAR Vakfı, hem NEAR Protocol’ün hem de onu çevreleyen ekosistemin sürdürülebilir büyümesini ve gelişimini sürdürmek amacıyla İsviçre’de faaliyet gösteren, kar amacı gütmeyen, topluluk odaklı bir kuruluştur ve projenin erken gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.
Vakıf şu anda ekosistemi finanse etmeye, protokolleri sürdürmeye ve platform yönetim modelinin temel unsurlarını düzenlemeye yardımcı olmaktadır. Gelecekte ise, NEAR’a sahip olanların tam kontrolde olduğu bir DAO modeline geçiş yapmayı planlamaktadır.
Platform ve Teknoloji
Farklı yeni nesil blokzincir platformları, ölçeklendirmeye iki farklı taraftan yaklaşmaktadır: Dikey ölçeklendirme ve yatay ölçeklendirme.
Dikey ölçekleme ile, istenen yükü elde etmek için, ağın daha fazla hesaplama yapmasına izin veren her Node’dan daha fazla bilgi işlem özellikleri ve gücü talep edilmektedir. Bu, Solana gibi bir platform tarafından alınan yaklaşımdır. Bu yaklaşım bazı uygulamalar için iyi bir yaklaşım olsa da başka platformlar için (platformun vizyonuna bağlı olarak) normal donanıma sahip kullanıcıların artık blokzinciri doğrulayamayacağı anlamına gelmekte ve böylelikle kendine has sorunlar ortaya çıkarmaktadır. (Merkeziyetsizliğin azalması gibi)
Ancak yatay ölçekleme, ağı farklı donanımlar arasında paralel “parçalara” bölmekte ve ağın işleme kapasitesini artırmak için hesaplamayı dinamik olarak bunlar arasında dağıtmaktadır (Sharding). Bu yöntem, NEAR (ve Ethereum 2.0) tarafından alınan bir yaklaşımdır. NEAR’ın Sharding tasarımına “Nightshade” denilmektedir. 15 Kasım 2021 itibariyle, Nightshade şu anda 4 Shard çalıştıran Aşama 0’da bulunmaktadır. Aşama 1’in ise 2022’nin başında gerçekleşmesi beklenmektedir. Nightshade tamamen dağıtıldığında ve talep arttıkça 100 Shard ve üzeri çalıştırılması planmaktadır.
$NEAR
NEAR Protocol’ün yerel Coin’i $NEAR’dır. Yerel işlemler için temel değişim aracı ve hesap birimi olarak kullanılmaktadır. Ağ, Proof of Stake olduğundan, Stake yapanlar, NEAR’larını Stake ederek ve ağ güvenliğine katkıda bulunarak ödüllendirilmektedir. Ayrıca, ekosistemin yönü ile ilgili oylama sürecinde de kullanılmaktadır. NEAR sahipleri ayrıca “Storage Stake” ile zincir üzerinde veri saklama hakkına sahip olmaktadır. Örneğin, bir kullanıcı 1 NEAR bakiyeye sahipse, kullanıcının hesapta yaklaşık 10 KB veri depolayabileceği anlamına gelmektedir. Platform, önemli verileri muhafaza eden kullanıcıların veya devletlerin, doğrulayıcıların güvence altına aldıkları veri miktarıyla orantılı olarak ödeme yapılmasını sağlayan akıllı sözleşmeleri içermektedir.
Geliştirici Uyumu
NEAR, sıfırdan geliştirici odaklı ve geliştirici dostu olacak şekilde inşa edilmiştir. WASM tabanlı Runtime sayesinde, geliştiricilerin NEAR üzerinde geliştirme yapmak için yeni bir programlama dili öğrenmelerine gerek yoktur. NEAR Node’ları, mevcut popüler dillerin çoğundan derlenebilen Web Assembly’yi (WASM) çalıştırmaktadır. Geliştiriciler akıllı sözleşmelerini, Rust veya AssemblyScript ile yazabilmektedir. NEAR, bu diller için standart veri yapılarını, örnekleri ve test araçlarını içeren eksiksiz bir SDK’ya sahiptir.
Ethereum şu anda Solidity’e sahip baskın bir platformdur. Fakat Aurora sayesinde NEAR’da da Solidity akıllı sözleşmeleri yazılabilmektedir. Böylelikle Aurora, NEAR blokzincirine EVM uyumluluğu getirmektedir.
NEAR ağında genel bir karma anahtar kullanılmak yerine (yani 9u09d2dji1oij7712e… gibi bir adres) kullanıcıların insanlar tarafından okunabilen adresleri kullanılmaktadır ve bu adresler doğrudan protokol katmanında uygulanmaktadır. (örneğin koinsaati.near)
Merkeziyetsiz NEAR ve Aurora Uygulamaları
Geçtiğimiz aylarda, NEAR ekosistemi muazzam bir büyümeye tanık oldu ve hala da etkileyici bir şekilde büyümeye devam etmektedir. Her geçen gün, ya yeni bir merkeziyetsiz finans platformu geliştirilmekte veya diğer ağlarda hizmet verenler bu ağda da varlık göstermeyi tercih etmektedir. Peki NEAR ve AURORA ağında hizmet veren bazı önemli merkeziyetsiz platformlar hangileridir?
AURORA – $AURORA
Aurora, NEAR Protokolü ekibi tarafından oluşturulan ve geliştiricilerin uygulamalarını, Ethereum ağına uyumlu bir platformda çalıştırmaları sağlayan bir blokzincirdir. Near blokzincirine EVM uyumluluğu getiren Aurora üzerinde, her geçen gün daha fazla merkeziyetsiz uygulama geliştirilmektedir. Bu yazının yazıldığı gün itibari ile ağdaki toplam TVL $720M olarak hesaplanmıştır. (2 ay içerisinde)
Ref Finance (NEAR) – $REF
NEAR blokzincirinin yerel merkeziyetsiz borsasıdır. AMM tabanlı olan Ref Finance, bu ağda en çok tercih edilen merkeziyetsiz finans platformu olarak karşımıza çıkmaktadır. Platforma ait bir REF Token da bulunmaktadır.
Trisolaris (AURORA) – $TRI
Aurora ağında en çok likiditeye sahip olan merkeziyetsiz bir borsadır. AMM tabanlı olan Trisolaris’e ait bir TRI Token da bulunmaktadır. Bu yazının yazıldığı gün itibari ile platformun TVL’si $519.6M olarak hesaplanmıştır.
Octopus Network (NEAR) – $OCT
Octopus Network, Web3.0 Substrate tabanlı uygulamaları diğer blokzincirler ile uyumlu hale getiren ve birçok farklı blokzinciri destekleyen bir platformdur. Çalışma prensibi, Polkadot Parachain’lerine benzer bir şekilde uygulamaların Appchain’ler üzerinde çalışması üzerinedir. Ek olarak Appchain’ler, herhangi bir IBC etkinleşirilmiş blokzincire doğrudan bağlanmak için kullanıma hazır bir IBC paletini kullanabilmektedir. Kısacası bir çok farklı yapıya sahip blokzincirler arasında kolayca faaliyet gösterebilecek bir plaform olma özelliğine sahip olan Octopus Network, 2022 yılı itibari ile NEAR blokzincirine olan entegrasyonunu da hızlandırmış ve çeşitlendirmiştir. Böylelikle bazı merkeziyetsiz platformlar, Octopus Appchain’leri aracılığı ile NEAR ekosisteminde hizmet vermeye başlamıştır.
Skyward (NEAR) – $SKYWARD
NEAR blokzincirinin en çok tercih edilen Launchpad’i olan Skyward, ekosistemdeki birçok önemli merkeziyetsiz uygulamanın çıkışında büyük rol oynamıştır. NEAR blokzincirine EVM uyumluluğu getiren Aurora’nın yerel Token’ı olan AURORA ve Octopus Network, bu uygulama üzerinden satışa sunulmuştur.
Flux Protocol – $FLX
Flux Protocol, bir çok farklı zincirde doğrulayıcıları olan ve zincirler arası veri alan bir Oracle platformudur. NEAR Protocol ve Coinbase’in bu projeye doğrudan yatırımı mevcuttur.
Paras (NEAR) – $PARAS
NEAR blokzincirinin en çok işlem hacmine sahip NFT pazaryeri olan Paras, özellikle son zamanlarda oldukça fazla kullanıcı tarafından tercih edilen bir platform olmaya başlamıştır.
Myriad.Social (NEAR)
Octopus Network üzerinde bir Appchain’e sahip olan Myriad.Social, Web 2.0 sosyal medyalarını tek bir platformda birleştiren bir Web 3.0 projesidir. Henüz daha Testnet aşamasında olan bu platformun Token’ı olacak $MYRIA ise 20 Ocak 2022 tarihinde Skyward platformu üzerinden satışa sunulacaktır.
WannaSwap (AURORA) – $WANNA
Aurora ağı üzerinde hizmet veren WannaSwap bir merkeziyetsiz borsa platformudur ve bu yazının yazıldığı gün itibari ile TVL’si $80M olarak hesaplanmıştır. Ocak 2022 sonunda WannaSwap platformu, yine Aurora ağı üzerinde Launchpad hizmeti de vermeye başlayacaktır.
vaporware.finance (AURORA)
Aurora ağında hizmet veren ilk Yield Aggregator platformu olan vaporware.finance, bir çok farklı varlığı desteklemektedir. Bu yazının yazıldığı gün itibariyle platformun TVL’si $11M olarak hesaplanmıştır.
NearPad (AURORA)
Aurora ağı üzerinde hizmet veren bir Launchpad platformu olan NearPad aynı zamanda Ethereum ağını da desteklemektedir. NearPad ayrıca merkeziyetsiz borsa hizmeti de sunmaktadır.
Empyrean DAO (AURORA) – $EMPYR
Bir OlympusDAO Fork’u olan Empyrean DAO, Aurora ağında hizmet veren ilk OHM forkudur ve $3.4M TVL’ye sahiptir.
Jumbo (NEAR)
Henüz daha aktif olmayan ve geliştirilmeye devam eden Jumbo, NEAR ağında hizmet verecek bir merkeziyetsiz borsa olacaktır. Projenin savunduğuna göre, ekosistemdeki kullanıcı arayüzü en basit platform olacaktır.
Endemic (AURORA)
Henüz daha geliştirilmekte olan Epidemic, AURORA ağının ilk NFT pazaryeri olacaktır.
NEAR ve AURORA Teknik Analizi
Temmuz ayının son haftalarında piyasa genelinde başlayan yükseliş hareketlerine ayak uydurarak ralli sürecini başlatan NEAR, eylül ayının başlarında 5.390 dolar seviyelerindeki direncin kırılımı ile 6.760-7.950 bölgesindeki majör direnci test etmeye gitmiş ve kısa bir süre içerisinde de bu majör bölgenin kırılımını gerçekleştirmişti.
10.360 seviyelerindeki dirence kadar devam eden bu sert yükseliş sonrası düzeltme hareketlerini gerçekleştirdiği süreçte, Near Protocol’un 25 Ekim günü 800 milyon dolarlık bir geliştirme fonu açıklaması ile 13 dolar seviyelerine kadar bir yükselişini devam ettirdi. 15 Kasım tarihinde açıklanan Nightshade Sharding güncellemesi ile piyasa koşullarının negatif seyretmesi nedeni ile beklenilen tepkiyi veremezken, 23 Aralık tarihinde Luna ile UST köprüsünün açıklanması yeni bir ralli başlattı.
15 Aralık tarihinde 17.950 dolar seviyesine ulaşılması ile yeni bir ATH gerçekleştiren NEAR dikkatleri tekrardan üzerine çekti. Bu yazının hazırlandığı saatlerde 19.280 dolar seviyelerinden fiyatlanıyor. 14.265 seviyelerindeki desteğin test edilmesi sonrası daha güçlü bir şekilde ivmesini devam ettirdi. Piyasa genelinde yaşanan negatif atmosfere meydan okuyan NEAR, yükselişlerini devam ettirmesi halinde 24.375-26.330 bölgesinde yeni bir ATH oluşturabilir.
Bu süreç içerisinde Aurora ise, 25 Ekim günü %130 üzerinde bir artış gösterirken, Huobi borsasında listelenmesi ile yeni bir ralli başlatarak yükselişini sürdürdü. 5-10 Ocak tarihleri arasında gerçekleştirdiği düzeltmeyi tamamlayarak 26.85 dolar seviyelerindeki direncin de kırılımını gerçekleştirdi. bu kırılım sonrası 31 dolar seviyelerinde bir direnç oluşturma çalışması gerçekleştirse de, bu seviyeleri aşması da çok zor olmadı.
Şu anki tabloya baktığımız zaman ise, bu yükselişlerin 33-34 dolar bandında yeni bir direnç oluşturma olasılığı görünüyor. Bu bölge üzerinden gelecek olası bir düzeltme halinde 31 dolar seviyelerini test etmek isteyebilir. 33-34 dolar kırılımının gerçekleşmesi halinde ise 42.75 dolar seviyelerine kadar takip edilebilir. Bu seviyeleri tespit ederken Fibonacci aracından faydalanılmıştır. 42-75 dolar seviyeleri, grafik üzerinde Fibonacci 2.618 olarak alınmıştır.
BONUS NFT Projesi – NEARNauts
NFT koleksiyonları ile ilgilenen arkadaşlar buradan koleksiyona göz atabilir. Illia Polosukhin bu koleksiyonu takip etmektedir. (Yatırım tavsiyesi değildir.)
Kaynaklar: Medium, Near Protocol | The Defiant | LearnNear
Twitter: @Donatello_DeFi | @Kripto_Kirpi
Kriptoparalar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
