Onur Çaliş
Near Protocol, yakın zamanda bazı büyük duyurular gerçekleştirdi. Bu duyurular arasında Polygon ile zkWasm prover’ın geliştirilmesi, NEAR veri kullanılabilirliği katmanı ve EigenLayer ile oluşturulmuş NEAR Fast Finality katmanı yer aldı.
Polygon ile zkWASM Prover’ın Geliştirilmesi
NEAR Vakfı, Polygon’un açık kaynak teknoloji yığını üzerinde özel blok zincirleri oluşturmak için geliştirici seçeneklerini büyük ölçüde genişletecek olan Polygon CDK’ya (Zincir Geliştirme Kiti) temel bir katkıda bulunmaya hazırlanıyor. Çalışmalar tamamlandığında, bir zkWASM kanıtlayıcısının eklenmesi Polygon CDK kullanan geliştiriciler için daha fazla özelleştirilebilirlik sağlayacak ve zkEVM’nin ötesinde yürütme katmanı tasarımlarına izin verecektir.
Bu, Polygon CDK kullanan projelerin çeşitli kanıtlayıcılar arasından seçim yapma olanağına sahip olacağı anlamına gelir. Bu esneklik, ister bir EVM zinciri başlatıyor veya taşıyor olsunlar, ister Ethereum ile daha yakın uyum ve likiditeye erişim için bir WASM zinciri oluşturuyor olsunlar her zaman geçerlidir.
Özetle, zkWASM kanıtlayıcı, yerel WASM VM yürütmesinin doğruluğunu onaylamak için sıfır bilgi kanıtları üretecek bir çalışma zamanı oluşturacaktır.
Bu, kurucuların Solidity’nin ötesine geçen (Web2) programlama dilleri için geniş destek sağlayabileceği için büyük önem taşımaktadır. WASM yürütme ortamları evrenseldir. Rust, C, C++ ile yazılmış programları destekleyebilirler. Typescript ve daha fazlası da bunlara dahildir.
WASM yürütmesi, diller, uygulama tasarımları ve kullanım durumları için yalnızca sınırlı desteğe sahip duvarlarla çevrili ekosistemler olarak var olan kısıtlı ve sınırlı yürütme ortamlarının çağdaş kavramının ötesine geçer. WASM, merkeziyetsiz bir teknoloji yığını üzerinde çalışan sınırsız bir yazılım tasarım alanı açar.
Bugün hepimizin kafasındaki blockchain-on-blockchain modelinin ötesine geçen uygulama tasarımları ortaya çıkacaktır. Programlar artık sadece akıllı sözleşmelerden ibaret olmayacak. WASM’ın sunduğu fırsatlar bu konuda gerçekten sınırsız.
NEAR Veri Kullanılabilirliği (DA) Katmanı
NEAR Open Web Stack’in bir parçası olan NEAR DA, rollup’lar ve Etheruem geliştiricileri için sağlam, uygun maliyetli veri kullanılabilirliği sunan çığır açan bir yeniliktir.
NEAR DA, modüler alanda NEAR DA ile entegre olacak bir dizi köklü oyuncunun da desteğiyle piyasaya sürülecek. Bu oyuncular arasında StarkNet’in MadaraStarknet’i gibi paylaşılan sıralayıcılar, Vistara Labs ve Dymension gibi RaaS çerçevelerinin yanı sıra WASM (Fluent) veya Move (Movement Labs) yürütme katmanları da yer alıyor.
NEAR DA ile ETH toplayıcıları Ethereum geliştiricileri uygun maliyetli, güvenilir veri kullanılabilriliği elde edecek. NEAR’da 100kB calldata Eylül 2023 itibarıyla 0,0033 dolara mal olurken, Ethereum L1’de aynı calldata kullanıcılara 26,22 dolara mal olmaktadır.
EigenLayer ile Oluşturulmuş NEAR Hızlı Kesinlik Katmanı
NEAR, EigenLayer ile ortaklaşa Ethereum Layer-2’ler için dünyanın ilk hızlı sonuçlandırma katmanını inşa ediyor. Bu çığır açan gelişme, işlem sonuçlandırma süresini dakikalar veya saatlerden sadece 3-4 saniyeye indirecek. Buna ek olarak, bu yeni sonlandırma katmanında mutabakat maliyeti Ethereum’a kıyasla 4.000 kata kadar daha ucuz olacak.
Bunun yanı sıra, bu ilerleme hızlı sonlandırma katmanını paylaşan Layer-2’ler arasındaki likidite parçalanmasını azaltacaktır. Modüler bir yapı taşı olarak bu, diğer teknoloji yığını kararlarını etkilemez. Örneğin rollup’lar kullandıkları sıralama çözümüne ilişkin bireysel kararlar almaya devam edebilirler.
NEAR ekosistemi geliştirme ekibi Pagoda’nın öncülük ettiği iş birliği, NEAR- Ethereum Rainbow Bridge’in restaking mekanizması tarafından güvence altına alınan aktif olarak doğrulanmış bir hizmete (AVS) dönüştürülmesine de yardımcı olacak. Bu ortaklık yalnızca Ethereum üzerine inşa edilen projelere değil, NEAR’a da yardımcı olacak ve NEAR ile Ethereum arasında daha iyi bir köprü deneyimi yaratarak işlemlerin daha güçlü güvenlik garantileriyle daha hızlı sonuçlanmasını sağlayacak.
Üst Düzey Mekanik:
- Sıralayıcı kullanıcı işlemini alır
- Sıralayıcı işlemleri sipariş eder
- NEAR üzerinde tamamlanan işlemler
- EigenLayer destekli AVS işlemleri gözden geçirir
- Ethereum üzerinde sonuçlandırma
Unutmayın, rollup’ların sağladığı hızlı UX, sıralıyıcı tarafından sağlanan yumuşak hızlı kesinlik garantileri sayesindedir. Bu da temelde sıralayıcının bir işlemin eninde sonunda bir bloğa dahil edileceğine dair verdiği bir söze eşittir. Ancak, bunun gerçek bir garantisi yoktur.
NEAR’da neredeyse anında sonuçlandırma ve EigenLayer tabanlı AVS biçiminde ek bir kripto-ekonomik güvenlik katmanı ile bu hızlı sonuçlandırma çözümü hızlı bir UX sağlayacak, ancak dakikalar veya saatler içinde değil, saniyeler içinde ulaşılan çok daha yüksek güvenlik garantileri sağlayacaktır.
Sonuç
Bana göre NEAR burada gerçekten büyük hamleler yapıyor. ZK tarafından kanıtlanmış WASM uygulaması, bugün çok az kişinin anladığı ancak gelecekte insanların ilgisini çekecek bir şey. Ayrıca Polyogn ve CDK’sının Near’ın zkWASM prover’ına katkıda bulunması için oldukça önemli. Bu, tamamen yeni kullanım durumlarını mümkün kılacak ve CDK ile inşa edilen geliştiriciler için giriş engellerini ortadan kaldıracaktır.
Öte yandan, hızlı sonlandırma katmanı ve DA çözümü, birden fazla ekosistemde rollup’lar (ve daha geniş anlamda modüler zincirler) için önemli modüler yapı taşları olma potansiyeline sahiptir.
Bu da NEAR’ı rollup sezonu ve modüler anlatı için iyi bir konuma getiriyor. Rollup teknoloji yığınları ve RaaS çerçeveleri ile artan entegrasyon sayesinde NEAR’ın benimsenmesi artacak ve eminim ki bu da genel olarak daha fazla ekosistem faaliyetine dönüşecektir. Ayrıca, iki ekosistem birbirine yaklaştıkça Ethereum ile birleştirilebilirlik ve birlikte çalışabilirlik artacak ve zincirler arası uygulamalar için fırsat yaratacaktır.
Sonuç olarak, bu kesinlikle dahil olan herkes için bir kazanç. Ethereum ve Layer-2 alanı, Layer-2 ölçeklendirmesi için modüler altyapı üzerinde çalışacak en güçlü teknoloji ekiplerinden birine sahip olacak ve NEAR muhtemelen önemli ölçüde benimsenecek ve Ethereum ile gelişmiş birleştirilebilirlikten faydalanacaktır.
Kaynak: https://twitter.com/zerokn0wledge_/status/1723279888726278594
- Bu da ilginizi çekebilir: Near Protocol (NEAR) Uyuyan Bir Dev mi?
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
