Caner Ok
Bundan yaklaşık 2 hafta önce “Marketcap Büyüklüklerine Göre İlk 21-40 Kripto Para Projesinin Analizi” adlı yazımızı sizlerle paylaşmıştık. Şimdi ise blockchain ve kripto paralara ilginin yoğunlaştığı bu günlerde, market büyüklüklerine göre top 41 ila 60 arasındaki projeleri kısa kısa değerlendirip, bu yıl yol haritalarında ne gibi gelişmeler olduğuna da göz atacağımız bu yazı, özellikle kripto parayla ilgilenmeye yeni başlayan yatırımcı adaylarının işine çok yarayacaktır.
41-Kusama (KSM): Polkadot’un rafine edilmemiş bir sürümü olan, Polkadot ekosistemiyle birlikte hareket eden Kusama, 2020 yılından itibaren kendi boğa koşusunu yapan nadir coinlerden. Polkadot ekosistemi yol aldıkça, Polkadot mainnet aşamasına yaklaştıkça değerlenecek diyebiliriz. Tıpkı Polkadot gibi arkasında dev Web3 vakfı olması ve Polkadot’a akan fondan faydalanması; Kusama için oldukça avantajlı. Polkadot ağına geçmeden önce Polkadot projeleri için bir testnet vazifesi gören Kusama, sadece bir test’netten ibaret değil elbette. İnovatif pek çok süreçte Polkadot ekosisteminde temel taşlardan biri olacaktır. Bu sebeple Polkadot’un yapacağı boğa koşusunda mutlaka göz önünde bulundurulması gerekir.
42-Hedera Hashgraph (HDR): IBM, Boeing, Deutsche Telekom gibi dev firmaların yatırımcısı olduğu bir platform olan Hedera, bir blockchain alternatifi proje. Bir kripto para, dijital ödeme sisteminden ziyade kurumsal firmalar için ölçeklendirilmiş, optimize edilmiş bir platform sağlamayı hedefleyen Hedera, kripto para dünyasında çok fazla dikkat çekmeyen ama emin adımlarla ilerleyen bir proje. Topluluk bazlı bir proje olmaktan ziyade, kurumsal yatırımcılarla kurduğu ilişki ile istikrarlı bir şekilde büyüyen bu proje; uzun vadede blockchain dünyasında yer edecek gibi.
43-Dash (DASH): Tıpkı Monero gibi gizlilik odaklı bir coin olan ve geliştirilmiş bir madencilik türü ile madenciliği yapılabilen bu proje, diğer gizlilik coinleri gibi Güney Kore ve ABD’de ciddi yaptırımlarla karşılaşıp borsalardan delist edilse bile, gizlilik ihtiyacı için kullanan kullanıcılar sayesinde market değeri yüksek seviyelerde dolaşmakta. Regülasyonlar geldiği zaman bundan en fazla etkilenecek projeler gizlilik coinleri, bu sebeple bu tarz projelere yatırım yapanların bu riski göz önüne almaları gerekmekte.
44-Decred (DCR): Pow ve Pos sistemlerini aynı anda kullanabilen ve bu özelliği ile eşsiz olan bir proje olan Decred, kendi merkeziyetsiz borsasını inşa etmeyi amaçlamakta, her proje merkeziyetsiz borsaya geçiş aşamasında likidite kazandığı için, ilerleyen süreçlerde Decred’in daha çok konuşulacağını öngörebiliriz.
45-Near Protocol (NEAR): Geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar için kullanabileceği bir açık kaynaklı platform olan Near Protocol, beş dakika gibi kısa bir sürede merkeziyetsiz uygulama yazabileceğinizi vaad etmekte. Pantera Capital, Blockchain.com, Coinbase Ventures gibi devleri arkasına aldığı için uzun vadeli kripto sahnesinde göreceğimizi rahatlıkla söyleyebiliriz. Özellikle Ethereum’un ölçeklenme problemi ve uygulama geliştirmenin zorluğu sebebiyle; Near Protocol gibi Dapp geliştirileri iyi fon bulabilmekte.
46-Maker (Maker): Bir merkeziyetsiz DeFi platformu olan Maker, kendi stabilcoin’i DAI ile birlikte, merkeziyetsiz finans piyasasının başını çeken projelerden biri. DeFi’lerin bu kadar yaygınlaşması ve kitleselleşmesinde Maker’in payı oldukça büyük. Maker’in yönetişim süreci ile kullanıcılar da yönetime dahil olurken, merkeziyetsizliğin bu derece yüksek olması ve topluluğun projenin geleceği hakkındaki yoğun etkisi; projeyi gittikçe ön plana taşıyor. Defiler büyüdükçe, Maker’in daha da büyümesi ve platformun iyileştirilmesi için dev adımların atılması oldukça olası. DeFi’lerin yükselişi son bir aydır kesintiye uğrasa da, gelecekteki olası Defi boğasının baş koşucularından biri Maker olacaktır.
47-Theta Fuel (TFUEL): Theta protokolünün operasyonel tokeni olan TFUEL, Theta’nın son NFT hamleleri ve geliştirmeleri ile birlikte değer kazanarak dikkatleri üstüne çeken bir token. Buradaki ilişki tıpkı Neo ve Gas ilişkisi gibi düşünebiliriz. Theta ekosistemi likidite arttırıp genişledikçe, bunun etkisi TFUEL’de gözlemlenecektir.
48-Compound (COMP): Tıpkı Maker, SNX ,XVS gibi bir DeFi devi olan Compound, başarılı bir Defi protokolü. Gün geçtikçe likiditesi genişleyen ve Defi pazarında rakipleri Maker ve SNX ile yarışan Compound, toplanan kilitli varlık sırasında yedinci sırada. Bu ilerleyen zamanlarda değişebilir ve kilitli varlığı artabilir.
49-Enjin Coin (ENJ): Bir oyun platformu için tasarlanmış ve Ethereum tabanlı proje Enjin, son dönemdeki NFT yükselişinden payını alarak, NFT alanındaki baş proje oldu. Enjin için en önemli iki ortaklık Samsung ve Unity ile geliştirdiği ortaklıklar. Dijital oyun pazarındaki büyüklüğü düşünürsek, bu yılki NFT yükselişinden en büyük payı yine Enjin alacak gibi görünmekte.
50-Polygon (MATIC): Binance Launchpad’inden çıkıp yıldızlaşan bir proje olan Matic, Blockchain platformlarının ölçeklenme problemine çözüm arayan ana proje diyebiliriz. Ethereum’un ölçeklenme sorunu, Matic’i son zamanların yıldızı yapıverdi. Ayrıca Coinbase’in desteği ve partnerliği ile birlikte ABD pazarında da yıldızlaşan Matic’in önü çok açık gözüküyor. Pek çok platform ve uygulama, ölçeklenme için Matic’le çalışmaya başladı. Matic’i 2021’in yıldızlarından biri olarak görmemiz şaşırtıcı olmaz.
51-Zilliqa (ZIL): Sharding özelliği üstüne tasarlanmış, verimlilik ve ölçeklenebilirliği hedefleyen oldukça başarılı bir blockchain platformu olan Zilliqa’nın avantajı, oldukça uzun bir proje geliştirme safhası ardından inşa edilmesi.
Bu sebeple market büyüklüğü yüksek olan ve uzun zamandır hiçbir geliştirme yapmayan, blockchain arenasına ilk gelmenin kaymağını yiyen zombi projeler gibi değil. Peki sharding nedir? Veritabanı teknolojisinde, verilerin yatay olarak çeşitli makinelere dağıtılması, böylece veri-tabanın daha hızlı, daha ölçeklenebilir çalışması demektir. Yani yine bildiğimiz Pow (İş kanıtı) teknolojisi var tıpkı Bitcoin gibi ancak sharding ile makine/madenci sayısı arttıkça veritabanı işleme kalitesi, verimliliği artıyor. Son dönemde sükse yapan, fiyatlanan projelere baktığımızda genellikle 2018 yılı sonrası piyasaya çıktıklarını ve kripto alanındaki aktif bir probleme cevap olduklarını görmekteyiz. Zilliqa’nın başarısının da sırrı bu. Önce uzun bir mindstorm (beyin fırtınası) ile blockchain’in geleceğine dair başarılı perspektifler sağlama ve bu vizyonda bir blockchain mimarisi tasarlama. Switcheo işbirliği ile geliştirilen Zilswap ise, Zilliqa’nın merkeziyetsiz borsası. Şimdilik çok fazla likidite ve kullanıcısı olmayan Zilswap borsası da, ilerleyen günlerde adından söz ettirebilir. 2021 yılında blockchain arenasında adından söz ettirecek, yüksek kalitesi Zilliqa’ya dair önemli gelişmeleri takip etmenizi öneririm.
52-Bittorrent (BTT): Bir p2p, yani iki kullanıcı arasında dosya paylaşım olan Bittorrent’i, torrent uygulaması kullanıcıları bilir. Bu dosya paylaşım protokolü, Tron ağıyla anlaşarak , blockchain aranında vücut buldu ve ilk dönemlerinde gayet dikkat çekmişti. Bu protokol, BTT tokenini, dosya paylaşım protokolünde bazı ayrıcalıklar elde etmek için kullandırdığı için ve dijital sektörde önemli bir yeri olan bir projenin kullanım alanı olan token hayal satmıyor diyebiliriz. Mevcut bilinirliği ve marka değeri üstünden kripto para sektörüne adım atan bu projeyi de takip etmenizi öneririm.
53-Ravencoin (RVN): Karmaşık madencilik uygulamaları kullanan Ravencoin, kripto para madenciliği üstüne yoğunlaşmış bir proje. Son zamanlarda kripto paraların değer kazanması, Bitcoin ve Ethereum dışında diğer Pow (İşleme kanıtı) ile kazımı gerçekleştirilen coinlerin madenciliğini tekrar gözde hale getirdi. Kripto madenciliği alanında önemli bir proje olan Ravencoin, bu değerini geliştiricilerin 20-30 yıldan fazladır yazılım alanındaki deneyiminden almakta. Kripto paraların ilgi çektiği bu süreçte, bu değerli madencilik projesi de her gün daha da fazla konuşulacak gibi. Zira bir hayal satmıyor, Pow modellemeleri ve madenciliğin güvenlik ve verimlilik sorunu devam ettikçe; bu protokolde en hızlı geliştirmeler yapan Ravencoin hep değerli kalacaktır.
54-Decentraland (MANA): Bir sanal gerçeklik dünyası ve bu dünyada kullanılan bir token olan Mana , son zamanlarda NFT atağı da yaparak, oldukça fazla değerlendi. Sanal gerçekliğin henüz dijital dünyada çok yeni ve sükse yapmaya çok olası olduğunu düşünürsek, fonlama konusunda sıkıntı çekmeyen bu platformun oldukça değerleneceğini varsayabiliriz. Yine merkeziyetsizlik konusunda önemli atılımlar yapan Mana’nın bir DAO topluluğu var ve platformun geleceğine dair oylamalarda söz hakkı sahibiler. Bu da, bu platformun kriptoya dair dinamik süreçleri takip edip, yenileme/geliştirme alanında yol aldığının kanıtı. Sanal gerçeklik platformunun diğer bir özelliği ise Marketplace ile sanal objelerin alınıp, satılabilmesi.
55-Nexo (NEXO): Bir kredi platformu olan Nexo’nun en önemli özelliği Sec tarafından onaylı bir yapısı olması, çeşitli ülkeleri para birimleri üstünden kredi alma/ verme ve yine yatırdığınız kripto varlık üstünden gelir elde etmek gibi ayrıcalıklar sunan bu platform, üst düzey şifreleme yöntemleriyle güvenlik altyapısı sağladığı için, bu bakımdan diğer alternatif platformlara oranla daha tercih edilebilir durmakta. Bu tarz platformların iş geliştirme durumları kadar iş ortaklıkları da önemli, zira iş ortaklığı da likidite eklenmesi ve yeni alanlarda platformun varlığını söz ettirmesi demek. NEXO iş ortaklıkları kurdukça, değerlenme ihtimali de oldukça artan bir platform.
56-Ethereum Classic (ETC): Hard fork ile Ethereum’dan ayrılan, riskli olması sebebiyle zaman zaman borsaların yatırma-çekme işlemlerini kapattığı bu proje hakkında çok fazla analiz yapılması gerekmiyor. Güven veren ve kriptonun geleceğinde olması çok zor olan bir blockchain ağı diyebiliriz. Temkinli yaklaşmakta fayda görülen projelerden biri.
57-Uma (UMA): Ethereum altyapısında vücut bulan bir merkeziyetsiz finans protokolü olan Uma, bu alandaki değerlenmeyle birlikte ön plana çıkan projelerden biri. Herhangi iki tarafın açık kaynaklı finans sözleşmeleri oluşturmasına altyapı tanıması sebebiyle, reel sektörün likiditesinin yavaş yavaş blockchain alanına kaydığını düşünürsek, UMA da gittikçe değerlenecek ve bu alanda varlığını kuvvetlendirecektir. Ölçeklenebilir Oracle hizmeti sağlaması da, UMA’nın ciddi artılarından. Data endüstrisi için Oracle konusunun ne kadar öne çıktığı ortada. Çok fazla defi projesi, defi ile Oracle’ı aynı potada buluşturmuyor. UMA, size sentetik defi varlıkları tasarlamayı ve varlıkları güvenli bir şekilde saklamayı vadediyor. Bu noktada, herhangi bir güvenlik açığı/sorunu yaşamadığı sürece; blockchain alanında devamlılık ve bilinirliği yüksek olacak gibi. Şimdiye dek 96 milyon TVL’ye yani toplam kilitli varlık miktarına ve 11 sentetik DeFi projesine ev sahibi yapan Uma’nın TVL’sini takip ederek ona göre yatırım yapabilirsiniz. TVL yükseldikçe, projenin likiditesi artıyor ve güvenirliği artıyor demektir.
58-Stacks (STX): Bitcoin’in programlanabilir, akıllı kontratlara uygun ve üstüne merkeziyetsiz uygulamalar inşa
edilebilir hale gelmesi için geliştirmeler yapan bu blockchain projesi; oldukça zor ve meşakkatli bir hedefe kanalize olmuş durumda. Bitcoin gibi blockchain alanının artık en zor ölçeklenebilir ve düşük verimliliği olan bir unsuruna bunları yapabilmek kolay değil, bu zor hedef, çok uzun bir programlama, ölçekleme demek ve bu alana odaklanmış pek çok proje yok. Eğer bu zorlu yolu geçebilirse STX, kendi boğa koşusunu yapabilecek projelerden. Ocak ayı itibariyle Mainnet’ e geçen bu projeyi yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde dikkatli izlemek gerekiyor. Mainnet genellikle birkaç çeyrek yıl sonunda verimlilik ve ticari faydaları olan bir altyapı.
59-Pancakeswap (CAKE): Tıpkı Uniswap gibi merkeziyetsiz bir borsa olan Pancakeswap borsası, Binance Smart Chain altyapısında hizmet vermekte. BSC ağındaki tüm DeFi/Yield farming projeleri hızla büyürken, kilitlenen varlık oranında devasal bir hacme ulaşan Pancakeswap’ın en büyük avantajı, Uniswap gibi alternatif merkeziyetsiz borsaların yüksek komisyon, yavaşlık gibi sorunlarla boğuştuğu dönemde; düşük komisyon ve hızla aradan sıyrılması. Ayrıca kullanıcı dostu, sevimli bir arayüze sahip olması, bir çok tokenin multichaine geçtiği için BSC altyapısının en popüler borsası olan Pancakeswap’a likidite eklemesi, bu borsanın gün geçtikçe daha da konuşulmasına sebep olmakta.
Bir yandan yield farming yapmanıza olanak tanıyan bu borsa, yakın zamanda DNS yönlendirmesi ile hacklendi, buna rağmen itibarından pek kayıp yaşamadı. Yield farming protokolü sebebiyle çeşitli güvenlik sorunları ile kalma ihtimali olsa da, önümüzdeki sürecin en çok konuşulacak merkeziyetsiz borsası olacağı aşikar. Binance Launchpool’daki tokenleri buradan farm edebilme özelliği, çeşitli NFT destekleri de sunması, piyasadaki dinamik tüm gelişmeleri çok hızlı bir şekilde hayata geçirmesi, bu borsanın likidite ve ilgiyi tutacağının göstergelerinden.
60)-Thorchain (RUNE): Bütün blockchain platformlarının likiditesini buluşturmak gibi parlak bir dijital-ticari fikrin odağı ile oluşturulan ve gün geçtikçe likiditesi artan, stake edilen varlığı çoğalan bu platformun tokeni olan Rune, geçtiğimiz yıllardan itibaren kendi boğa koşusunu yaparak, adından oldukça söz ettirdi. Şu an 315 milyon dolar toplam kilitli varlığı bulunan bu platform, hedeflediği değerlere ulaşmış gözüküyor. Likiditenin önemi ortada. Bu sebeple önümüzdeki yılda adından söz ettirecektir. Daha light, daha ölçeklenebilir bir sürüme geçmeyi planlayan Rune’i özellikle yılın üçüncü ve dördüncü çeyreğinde takip etmek gerekiyor. Rakip platformlara likidite kaptırmadığı sürece, değerini koruyacaktır. Şu an priced (hak ettiği değeri almış) diyebiliriz. Bu sebeple çok fırsatı yüksek bir yatırım olarak gözükmemekte.
**Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
