Linear Vesting (Doğrusal Hakediş) Nedir?

Kripto para dünyası için vesting; ekip, ortaklar, danışmanlar ve projenin gelişimine katkıda bulunan diğer kişiler için bir süreliğine kenara belirli bir miktar token bırakılmasıdır.

Blockchain teknolojisinin ortaya çıkışı, yeni bir biçimde gün ışığına çıkan merkeziyetsiz finans ile teknoloji projelerinin yükselişini beraberinde getiriyor. Blockchain dünyasında proje sahipleri, toplulukları için tokenlere dayalı bir ekosistem oluşturabilir. Bu tokenler, karar verebilen ve işi kontrol edebilen projenin hissedarları (shareholder) ve paydaşları (stakeholder) içindir. Peki ekosistemdeki hissedarların ve paydaşların çıkarlarını ne korur? Bu sorunun cevabı lineer vesting’dir.

Linear Vesting (Doğrusal Hakediş) Nedir?

Linear vesting hakkında bilgi edinmek için öncelikle “vesting” tanımını incelememiz gerekir. Geleneksel finansta işletmeler, kuruculara, çalışanlara, danışmanlara ve yatırımcılara hisse ve karar haklarını dağıtır. İhraç edilen bu paylar, genellikle 3-4 yıl gibi belirli bir süre sonra resmi olarak işlem görmeye başlar. Bu paylar kilitli olacak ve bu süre içinde işlem görmesine izin verilmeyecektir. Bu hisse ve hakları kilitleme işlemine “vesting (hakediş)” denir.

Benzer şekilde, merkeziyetsiz finans ekosisteminde projeler ve işletmeler, piyasanın esnekliği ve özgürlüğü sayesinde tokenler geliştirir ve çeşitlilik sağlar. Bu da yatırımcıların bu projelerin gerçekliğini ve başarısını düşünmelerini sağlar. Hakediş programı, DeFi alanında proje sahiplerine ve paydaşlara (stakeholder), yatırımcıların sorun çözmelerine, tokenlerin değerini ve merkeziyetsiz ekonomiyi korumalarına yardımcı olmak için ortaya çıkmıştır.

Özellikle linear vesting (doğrusal hakediş) programı, doğrusal bir ilişkiye göre token ihracının miktarını ve zamanlamasını kontrol eder. Kurucu ekip, danışmanlar, stratejik ortaklar, kilit çalışanlar vb. dahil olmak üzere paydaşlar, lineer vesting programı kapsamında sahip oldukları tüm tokenlerin trade edemezler. Bu da paydaşlara verilen tokenlerle yapılacak işlemlere karşı mevcut diğer tokenlerin değerini korur. Bu nedenle, işletme sahibi, token borsada resmi olarak listelendikten sonra verilen toplam token miktarını işleme ve token satışını önleme yetkisine sahip olabilir. Ayrıca; tokenlerin değeri garanti edilir ve hissedarların çıkarları da korunur.

Linear Vesting (Doğrusal Hakediş) Nasıl Çalışır?

Geleneksel özel finansta, hissedarların (shareholder) çıkarları, mülkiyet paylarının yürürlüğe girmesi için zaman ve koşullara ilişkin sözleşmeye dayanan anlaşmalarla bağlıdır. O zaman, hissedarlar etkili bir şekilde performans göstermeli ve karşılık gelen sayıda hisseyi almak için yeterli süreye sahip olmalıdır. Hissedarlar, iyi performans göstermezlerse işletme bu hisseyi ihraç etmeyi reddetme hakkına sahiptir. Bu sözleşme ile hisselerin değeri garanti altına alınır, hissedarların çıkarları korunur ve hisseler kilit kişilerde kalmış olur.

Benzer şekilde, doğrusal hakediş sistemini kullanan merkeziyetsiz bir ekosistemdeki tokenler, akıllı sözleşmeler aracılığıyla paydaşları kontrol edecek ve onlarla yeni bağlantılar oluşturacaktır. Akıllı sözleşmeler, önceden belirlenmiş şartlar aracılığıyla otomatik olarak çalışacak ve bu şartları otomatik olarak yürütecektir. Kilit açma koşulları sağlanana kadar her süreçte kilitlenen hisse sayısı akıllı sözleşmeler tarafından kontrol edilecektir.

Birçok şirket ve proje, finanse edildikten sonra bir projeyi uygulamaya odaklanmalarını artırmak için doğrusal token hakedişini kullanır. Yatırımcılar, bağışçılar, proje üyeleri, ortaklar ve diğerleri, projenin token kurulumu tam olarak tamamlanmadan tokenlerle trade vb. işlemler yapamazlar. Bu, proje üyelerinin coin’i terk etmesini veya projeden ayrılmasını engeller. Bu sayede danışmanlar ve ortaklar projeyi destekleyecek ve ona inanacaklardır.

İşletmeler, Merkez Bankası rezerv fonuna benzer şekilde çalışan hakediş sürecinde kilitli tokenleri ayırır. Bir para birimi ne kadar fazla rezerve sahipse o kadar değerlidir; tersine, piyasada ne kadar fazla nakit varsa, o kadar az değerlidir. Projenin en önemli yönlerinden biri, projenin kurucularına, yatırımcılarına ve diğer paydaşlara, projenin büyüme potansiyelinin farkında olmaları için tokenlerin dağıtımını uygun şekilde bildirmektir.

Polka Fantasy ve Oxychain dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere lineer hakediş tokenlerine sahip birçok örnek vardır ve burada tokenler doğrusal bir hakediş programı sonrasında serbest bırakılır. Programda, token satın alan paydaşlar belirli bir süre içerisinde kendi payları ile çeşitli işlemler gerçekleştirebilirler. Projelerin yatırımcıları ise istedikleri zaman kendi paylarını talep edebilirler.

Bu da ilginizi çekebilir: Kripto Paralarınızı Nasıl Güvende Tutarsınız?

Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.