KoinSaati
Kriptoparalara yatırım yapmak dikkatli bir araştırma ve bu araştırma sonucunda elde edilen verileri yorumlama becerisi gerektirir. Çoğu proje, coin’in amacı, tokenomisi, coin’in arkasındaki ekip ve bugüne kadarki gelişimi hakkında geniş bilgi sağlayacaktır. Bu sayede yatırımcılar, nicel ve nitel unsurların kombinasyonu ve temel analizi kullanarak kriptoparalar hakkında bilgi sahibi olabilir.
Temel analiz, kriptopara yatırımcıları tarafından bir ‘’kripto’’ varlığının gerçek değerini tespit etmek için kullanılan bir yöntemdir. Kriptoparalar ile yeni tanışanlar arasında dolaşan bir söylentiye göre kriptopara çeşitleri yüksek piyasalardaki volatilite sebebiyle temel analiz ile değerlendirilemeye uygun değildir. Kriptopara çeşitlerinin varlık değeri, uluslararası şirketlerin anlık hareketlerine bağlı olsa da değerleri ile ilgili nitelikli fikirler oluşturulabilir.
Temel analizi anlamak, kriptopara çeşitleri arasında hangilerinin yatırım yapmaya değer olduğu ile ilgili size bilgi verir. Bu sayede siz de hangi kriptopara çeşitlerinin alınıp alınmaması gerektiği hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Bu yazıda sizlere kriptopara analizinin geleneksel varlık analizinden ne ölçüde farklı olduğunu anlatarak bir kriptopara çeşidini nasıl analiz edeceğinizi göstereceğiz:
Temel Analiz Nedir?
Temel analiz, bir varlığın sahip olduğu değerin nesnel bir ölçümünü yaparak bu varlığın dijital değerini belirler. Kripto projeleriyle ilgili temel bilgilerin değerlendirilmesi, coin’in varlık olarak sahip olduğu değerin düşük mü yoksa yüksek mi olduğu konusunda bilgi verir.
Kripto dünyasındaki hemen herkesin bildiği gibi kriptopara piyasaları değişkendir. En bilindik coin’lerden olan Bitcoin ve Ethereum bile zaman zaman ani dalgalanmalar yaşayabilir. Bu yüzden yeni coin’lere ve token’lere yatırım yapmak, paranızı neye yatıracağınızı bilmiyorsanız çok risklidir.
Temel analiz yapmak; teknik bilgisi olmayan yatırımcıların ve deneyimli yatırımcıların ani piyasa hareketlerine rağmen güvenle ticaret yapmalarına olanak sağlar. Temel analiz bilgisine sahip olan yatırımcılar, daha yüksek kar elde edecekleri bilinçli stratejiler oluşturabilirler.
Finansal piyasa yönünü tahmin etmek konusunda açık bir ilgisi olan traderlar ve yatırımcılar için; RSI, MACD ve Bollinger Bantları gibi teknik göstergelerin kullanımı temel analize kıyasla daha yararlıdır.
Kripto Temel Analizinin Geleneksel Analizden Farkı Nedir?
1934 yılında Benjamin Graham ve David Dodd, menkul kıymet ekspertizi için kutsal kitap olarak kabul edilen Güvenlik Analizi’ni yayınladı. ‘‘Güvenlik Analizi’’ yatırımcılar için bir klasik haline gelmiş durumda. Öyle ki kitabın çıktığı günden beri yatırımcılar, kitapta açıklanan metrikleri kullanarak finansal varlıklarını test ediyor. Örneğin, hisse senetlerini değerlendirirken, bir hissenin gerçek değerini belirlemek için hisse başına kazanç (EPS) ya da fiyat-kazanç oranını (PE oranı) kullanabilirsiniz.
Raporlama söz konusu olduğu zaman kriptopara çeşitleri, klasik muhasebe standartlarını kullanarak üç ayda bir raporlama yapmak zorunda olan halka açık şirketlerin aksine uluslararası düzenlemelere tabi değildir. Alışılagelmiş şirketlerin ödeme gücüne bakan likidite oranları gibi geleneksel iş metrikleri yavaş yavaş tarihe karışıyor. Bu düşüncenin arkasındaki dünya görüşü, bir şirketin veya kuruluşun projeye tek başına sahip olmaması ya da projeden tek başına sorumlu olmaması sayesinde bilgi akışının farklı bir nitelik kazanmasıdır.
Kripto pazarlarında, blockchain üzerindeki tüm işlemler herkese açık olarak denetlenebilir. Buna ek olarak projenin kurucu ekibinin, izleyeceği yol haritasından kullanıcıları haberdar etmesi gerekir.
Kavramsal olarak bakıldığında yatırımcıların hala projeye ilişkin sezgiler oluşturması gerekiyor. Yine de kripto metriklerinin geleneksel pazarları analiz etmek için kullanılan metriklerden tamamen farklı olduğu sonucuna ulaşılabilir.
Kripto Temel Analizinde Dikkat Edilmesi Gereken Unsurlar
Kripto temel analizinin temel amacı; yatırımcının riskini azaltarak yatırımcının sahip olduğu varlığın kâr potansiyelini değerlendirmektir.
Temel analiz üç ana kategoride yapılabilir:
1) Blockchain Metrikleri (Zincirdeki Metrikler)
Blockchain değerli bir kaynaktır. Bununla birlikte kullanıcı tarafından işlenmemiş verilerden sürekli olarak bilgi çekilmesi, zaman ve kaynakları tüketebilir. Neyse ki, bir dizi uygulama programlama arayüzü (API’ler), kullanıcıların yatırım kararlarını güçlendirmek için kullanıcılara birçok farklı araç sunuyor. Önde gelen kriptopara borsaları; aktif kullanıcı sayısı, toplam işlemler ve işlem değeri gibi bilgileri sağlayan çok sayıda raporlama aracı geliştirmiştir.
Bir kriptopara biriminin temel analizi için en temel üç ölçüt; hash rate, durum ve aktif adreslerin yanı sıra işlem değerleri ve ücretlerdir. Gelin şimdi de bu verilerin yatırımcılara nasıl ticaret önsezileri sağladığına bakalım.
Hash Rate
Blockchain, ağ güvenliğini sağlama konusunda önemli bir role sahiptir. Blockchain’in verilere erişme yetkisi, onun kripto temel analizinde değerli bir unsur olduğunu kanıtlar.
Bitcoin ve Ethereum, blockchain üzerinde ‘’iş ispatı (PoW)’’ ile çalışan kriptopara çeşitlerine örnektir. PoW olarak da bilinen iş ispatı, kripto madencilerinin sayısal işlemleri çözmelerini gerektirir. PoW aynı zamanda kötü niyetli saldırganların blockchain’in %51’lik kısmının kontrolünü ele geçirmelerini önleyerek bu kişilerin çoğunluk oluşturmasının da önüne geçer. Bunu yapmak, kontrol eden kuruluşun kendilerine ait olmayan diğer işlemleri değiştirmesine, durdurmasına ya da kendi coin’lerini iki katına çıkarmasına olanak tanır.
Hash Rate, bir PoW blockchain’inde hesaplamalar yapmak için madencilikte kullanılan birleşik hesaplama gücüdür. Herkesin erişebileceği veriler baz alınarak tahmin edilen hash rate’in gerçek değeri ise hiçbir zaman tam olarak bilinmez.
Birçok kripto yatırımcısı, hash rate’i sözü edilen kriptopara biriminin sağlığının kanıtı olarak görüyor. Hash rate ne kadar yüksek olursa madencilerin kâr için madencilik yapmaları da o kadar çok teşvik edilir. Bu sayede ağ daha güvenli bir hale gelir.
Kişisel hash rate’i hesaplamak ise madencilerin kendi karlılıklarını değerlendirmelerine yardım eder. Bununla birlikte, hash rate düşmeye başladığında, madenciler kriptopara birimini kârsız bulmaya başlayabilir. Bu da kapitülasyona yol açabilir. Kapitülasyon genellikle piyasalar düşüşe geçtiğinde meydana gelerek madencilerin üstünde donanımlarını satmaları için baskı oluşturur. Düşük hash rate ise, yatırımcılar adına faiz kaybına işaret eder.
Durum ve Aktif Adresler
Aktif adresler, belirli bir süre boyunca aktif blockchain adreslerinin sayısını ölçer. En basit yaklaşımlardan biri, çeşitli periyotlarda gönderen ve alan adreslerin sayısını toplamaktır. Aktif adresler; günler, haftalar ya da aylar boyunca toplanır ve coin veya token’deki hareketliliği ölçmek için adreslerdeki büyüme veya düşüş karşılaştırılır. Diğer bir yaklaşım ise önceden tanımlanmış periyotlar içindeki benzersiz adreslerin sayısını toplamak ve ardından sonuçları karşılaştırmaktır.
İşlem Değeri ve Ücretler
Teknik analize kıyasla temel analiz, işlem değerlerinin değerlendirilmesine öncelik verir. Örneğin; aynı gün içinde her biri 250$’lık beş Bitcoin işlemi olsaydı, günlük işlem değeri 1.250$ olurdu.
Mütemadiyen yüksek olan bir işlem değeri, dolaşımdaki coin’e işaret eder. İşlem değerleri arasında yapılan karşılaştırmalar ise gelecekteki potansiyel piyasa hareketlerine ilişkin verileri ortaya koyar.
Ücretler, blockchain üzerindeki işlem talebini ve blockchain’e mümkün olan en kısa sürede eklenmek üzere kaç işlemin ödendiğini yansıtır. Ethereum gazı, ödenen ücretlere bir örnektir. Her kriptopara biriminin işlem ücreti değişiklik gösterebilir.
Çeşitli dönemlerde ödenen ücretlerin değerlendirmesini yapmak, coin’in ya da token’in ne kadar güvenli olduğu ile ilgili fikir verir. İşlem ücretleri, yapılan madenciliğin zorluğuna göre bloktaki destek veya blok ödülü azaltıldığı zaman doğal olarak artış gösterebilir. Blok ödülü ayarlanmadan kripto madencilerinin çalışmaya başlaması, kripto madencilerinin kar etmeyerek zararına çalışmalarına ve kısa süre içerisinde blockchain’i bırakmalarına yol açar.
2) Finansal Metrikler
Temel analizin amacı; yatırımcının bir varlığın sahip olduğu değerin zamanla ne hale geleceğini analiz etmesi için nicel bir değer üretmektir. Kriptopara çeşitlerini finansal olarak değerlendirmek; likiditeleri, bu kripto paraları çevreleyen faktörleri ve piyasa tepkisi de dahil olmak üzere varlıkların ticaret koşullarını anlamayı içerir.
Yukarıda bahsedilenlerin tamamı, bir yatırım planı hazırlamadan önce kripto temel analizinin ne kadar önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Piyasa Değeri (Market Cap)
Piyasa değeri, bir ağın değerini temsil eder. Market cap olarak da bilinen piyasa değeri; mevcut fiyat ile dolaşımdaki coin arzının çarpılmasıyla hesaplanabilir. Piyasa değeri, likidite gibi diğer metriklerin etkisini hesaplamada yetersiz kalıyorsanız yanlış değerlendirmelere yol açabilir. Yani; toplam arzı 50 milyon olan ve 1 dolardan işlem yapılarak dolaşımda bulunan bir altcoin, bu coin’lerin her birinin 1 dolar değerinde olduğu anlamına gelmez.
Yatırımcıların geneli, düşük piyasa değeri olan coin’lerin daha yüksek büyüme potansiyeline sahip olduğuna inanabilir. Bununla birlikte coin’lerin yüksek piyasa değerine sahip olması, aynı zamanda daha güçlü altyapıya ve kalıcı güce işaret edebilir. Unutulan coinler, kayıp cüzdanlar ve geri alınamayan anahtarlar, dolaşımda tam olarak kaç tane coin olduğunun asla tam olarak bilinemeyeceği anlamına gelse de piyasa değeri, bir coin’in network değeri için bir tahmin sunar.
Likidite ve İşlem Hacmi
Bir varlık alıp satma işleminin ne kadar kolay olduğunun ölçüsü ‘’likidite’’ ile ifade edilir. Eğer bir kripto varlığı, kendi piyasa değerini büyük ölçüde değiştirmeden hızla alınıp satılabiliyorsa likiditesi güçlüdür. Likiditesi güçlü olan bir kriptopara birimi kendileriyle işlem yapmayı bekleyen birçok alıcı ve satıcıya sahip olacaktır. Bu da önemli bir likidite ölçüsü olan alış-satış yayılımının daralmasına neden olacaktır.
İşlem hacmi, bir coin çeşidinin veya token’in likidite gücünü koruma yeteneğinin bir ölçüsüdür. Bu, bir varlığın belirli bir dönem içerisinde kaç kez el değiştirdiğini gösterir. Varlığın değerindeki artış eğilimi, yüksek işlem hacmiyle destekleniyorsa bu varlıktan elde edilecek kazançların kalıcı olma olasılığı daha yüksek olabilir. Bunun aksine önemli bir ticaret hacmi olmayan fiyat dalgalanmaları ise sadece radarda olabilir.
Dolaşımdaki Arz
Dolaşımdaki arz; halka açık olan, dolaşımdaki kriptopara çeşitlerinin ve token’lerin toplamını ifade eder. Dolaşımdaki arz, toplam arzdan veya maksimum potansiyel arzdan farklı olarak statik değildir. Coin’ler yakılabileceğinden dolaşımdaki arz, zaman içerisinde değişebilir.
Merkezi bir arzda dolaşan coin veya token sayısı geliştiriciler tarafından arttırabilir. Madenciliği yapılan bir kriptopara birimi sayesinde madencilik faaliyetleri de dolaşımdaki arzı artırabilir.
3) Proje Metrikleri
Proje metrikleri, bir kriptopara biriminin performansını değerlendirmek için niteliksel bir yaklaşım benimser. Bu metrikler, kriptopara biriminin amacı ve projesinin nasıl çalıştığı gibi iç ve dış faktörlere odaklanarak değerlendirme yapar.
Arka Plan Analizi
Kripto projelerinin web siteleri, ekip üyelerinin bir listesini içerir. Bu projelerin ekip profillerini ve geçmiş kayıtlarını dikkatlice araştırmak, mevcut projenin olası başarısı hakkında fikir sahibi olmanıza yardımcı olur.
Yol haritasını takip edeceğiniz ekibin geçmiş deneyimleri ve başarıları, iyi bir şekilde belgelenmiş olmalıdır. Ekiplerin güvenilirliğini değerlendirmek için projeye projenin ilk zamanlarında destek verenleri veya projenin danışmanlarını da araştırabilirsiniz.
Kripto Whitepaper
‘’Kripto Whitepaper’’, bir projenin amacını ve işleyişini anlatan teknik bir belgedir. Proje belgelerinin en önemlisidir ve minimum aşağıdaki bilgileri içermesi gerekir:
- Blockchain teknolojisi çözümleri
- Kripto paraların kullanım durumları
- Projede planlanan özellikler ve geliştirmeler
- Token ekonomisi ve satış bilgileri
- Takım Bilgileri
Whitepaper’ın ince eleyip sık dokunarak incelenmesi gerekir. Buna ek olarak projeyle ilgili üçüncü bir tarafın da projeyi incelemesi önemlidir.
Rakip Karşılaştırması
Piyasa rekabeti, kazananları kaybedenlerden ayırır. Rakipler hakkında yapılan kapsamlı bir araştırma, piyasadaki her projenin rekabet etmesi için gereken ortamı hazırlar. Bir projenin potansiyelini değerlendirmek için piyasalardaki genel ekosistemi anlamak çok önemlidir.
Ürün Yol Haritası
Kripto ürünlerinin çoğu; gelecekteki test ağları, sürümler ve yeni planlanan özellikler için zaman çizelgesini gösterecek bir yol haritasına sahiptir. Yol haritası, kullanıcılara projenin gelecekteki gelişmelerini içeren net bir taslak sunmalıdır. Siz de yoldaki kilometre taşlarının başarısını ölçmek için kripto ürünlerinin yol haritasını kullanmalısınız.
Tokenomik ve Fayda
‘’Tokenomik’’, token arzının ve talebinin ekonomisidir. Arz ve talep, kripto para birimlerinin değerini ve fiyatını belirler. Arza göre talep ne kadar yüksek olursa fiyat da o kadar yüksek olur. Ayrıca; Tokenomik teorisi, bir network’teki tutumu motive etmek için kullanılan teşvik yapısını da içerir.
Bir token’in sağladığı fayda, token’in oynadığı rolü de temsil eder. Gerçek dünya kullanım örneği fazla olan bir token daha fazla kullanıcı ve dikkat çekebilir.
Kripto Para Analizinde Başka Neler Yapılır?
Nicel analiz finansal metrikleri, sayısal verileri göz önünde bulundurarak değerlendirdiği için yatırımcılara bu metriklere karşı genel bir bakış açısı sağlar. Bununla birlikte; nicel analiz, şirketin sayısal olarak ölçülemeyen yönlerini ve risklerini kapsamaz. Şirketin nitel yönleri; kripto piyasası, dışarıdaki unsurların hedefinde bulunurken dikkat edilmesi gereken faktörler arasındadır. Tüm bunlara ek olarak; sosyal politika ve kullanıcı davranışı, bir varlığın içerisinde bulunduğu işin temellerini büyük ölçüde etkileyebilir.
Sosyopolitik Çevre
Covid-19 salgını, yatırımcılara gerçek anlamda bir küresel krizi ve bunun finansal piyasalar üzerindeki etkisini deneyimleme fırsatı verdi. Pandemi ortaya çıktıktan sonra etkisini her geçen gün arttırdıkça kriptoparalar da dahil olmak üzere tüm varlıklar satılmaya başladı. 7-13 Mart 2020 tarihlerinde de Bitcoin, %58 düştü. Varlıkların satılması, bir riskten kaçınma tutumu yarattı. Bu riskten kaçınma tutumu da yatırımcıları spekülatif varlıklardan uzaklaşmaya teşvik etti.
Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler krize cevap olarak birçok teşvik paketi hazırlayarak trilyonlarca dolar harcadı. Bunun sonucunda da kripto piyasası tekrar yükselişe geçti. Yatırımcılar; merkez bankaları sistemi resmi para birimleriyle doldurur doldurmaz bir değer deposu ve enflasyon koruması olarak gördükleri kriptoparalara geçiş yaptılar.
Bazı dijital çevreler, Türkiye ve Çin gibi ülkelerden gelen ve hükümetin kripto piyasalarında söz hakkı olduğunu iddia ederek getirilen ani yasaklarla kripto piyasalarına müdahale edebilir.
Kullanıcı Davranışı
Temel analizin yatırımcılara bütünsel bir bakış açısı sunması gerekir. Bununla birlikte kullanıcı davranışı, değerlendirilmesi en zor unsurlar arasında yer alır.
Genel olarak sosyal medya, kripto çevreleri ve pazarlama gibi unsurların tamamı kullanıcı davranışı ve piyasa katılımcıları üzerinde büyük bir etkiye sahip olsa da bazı etkileri tahmin etmek yine de zor olabilir. Örneğin; Elon Musk’tan gelen birkaç tweet ile bir anda Dogecoin ve meme coin alanı oluşabilir.
Özetle, bir ağın takipçilerini ve yükümlülüklerini hesaba katmak, kullanıcıların projeye bağlılık düzeyini gösterir.
Analiz Araçları
Kriptopara ticareti büyüdükçe ağ istatistiklerinden teknik piyasa analizine kadar birçok farklı analizde kullanılan analiz araçlarının popülaritesi arttı. Eğitimsel zorluğun altında kamuya açık tüm verilerin kullanılabilir bir formatta filtrelenmesi yatmaktadır.
TradingView gibi grafik araçları, haber toplayıcıları, portföy dengeleme ve blok kaşifleri gibi araçların tümü veri açısından zengin bir kripto ortamının gelişmesini sağlar.
Son Adım
Kripto piyasasında kurumsal talep arttıkça kriptopara birimlerini değerlendirmenin geleneksel yöntemleri ticaret fiyatlarını haklı çıkarır. Kripto temel analizini anlamak, geleneksel pazarlardaki temel analizi anlamaktan oldukça farklı bir durumdur.
Bununla birlikte mevcut kaynaklar da genişlemeye devam etmektedir. Likit swap platformları, kripto ticaret botları ve aktif toplulukların tümü bu gelişen ekosisteme katkıda bulunur.
Herhangi bir yatırımda olduğu gibi, kripto piyasasında da durum tespiti yapmak önemlidir. Dikkatli araştırma ve temel analiz yapan yatırımcılar, kriptopara piyasalarında oldukça yüksek kâr elde edebilirler. Araştırma yaparak bilgi sahibi olmak, yatırım riskini azaltır.
- Bu da ilginizi çekebilir: Nasıl Akıllı Bir Trader Olunur?
Kriptoparalar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
