Kriptoda Arbitraj Nedir?

Kriptoda arbitraj, trader’ların kâr elde etmek için bir borsadan kripto para birimini satın alıp diğerinde aynı anda sattığı bir trade tekniğidir.

Kripto varlıklar, birçok borsada listelenir. Aynı kripto varlıkların fiyatı, farklı borsalarda değişkenlik gösterebilir. Bu şekilde trader’lar arbitraj sayesinde kâr elde etme fırsatına sahip olur. Bu durum, bir varlığın bir piyasada düşük, başka bir piyasada yüksek fiyattan satılması fırsatını değerlendiren geleneksel finanstaki arbitraj stratejisine benzer.

 

Arbitraj trader’ları için buradaki en büyük zorluk, fiyat farklılıklarını bulmak ve kısa sürede trade yapabilmektir. Fiyatlar hızla değiştiğinden, kârlılık şansı genellikle çok hızlı sona erer. Diğer taraftan, fiyatlar arasındaki marj küçük olduğundan buna bağlı olarak getiriler de genellikle düşük olur. Bu da makul kârlar elde etmek için büyük miktarda para yatırılması gerektiği anlamına gelir. 

Kripto Borsalarında Fiyat Farkları Neden Var?

Merkezi Borsalar

Merkezi borsalardaki varlıkların fiyatlandırılması, borsa emir defterindeki en son eşleşen alış-satış emrine bağlıdır. Bir trader’ın borsada dijital bir varlığı satın aldığı veya sattığı en son fiyat, o varlığın borsadaki gerçek zamanlı fiyatı olur. Yatırımcının bir varlığa olan talebi her borsada farklı olduğu için, o varlığın fiyatında değişme eğiliminde olması normaldir. 

Merkeziyetsiz Borsalar

Merkeziyetsiz borsalar, kripto varlıklarının fiyatlandırılması için farklı bir yöntem kullanır. AMM sistemi, fiyatları diğer borsalarda gösterilenlerle aynı hizada tutmak için doğrudan kripto arbitraj trader’ları üzerine temellendirilmiştir. 

Alıcı ve satıcıların belirli bir fiyat ve miktarda kripto varlık ticareti yapmak için bir araya getirildiği bir emir defteri sistemi yerine, merkeziyetsiz borsalar likidite havuzlarını kullanır. Bu yüzden her kripto çifti için ayrı bir havuz oluşturulmalıdır.

Her havuz, havuz işlem ücretlerine orantılı bir payı karşılığında başkalarının trade’ine likidite sağlamak için kendi kripto varlıklarını yatıran gönüllü katılımcılar tarafından finanse edilir. En popüler merkeziyetsiz borsalarda, havuzdaki her iki varlığın fiyatı matematiksel bir formülle korunur. Bu formül, havuzdaki varlıkların oranını dengeli tutar.

Trader havuzdaki oranı önemli ölçüde değiştirdiğinde, havuzdaki varlıkların fiyatlarında piyasa değerlerine göre büyük farklılıklar gerçekleşebilir.

Kaç Tür Arbitraj Stratejisi Mevcut?

Mekansal (Spatial) Arbitraj

Exchange arbitrajı olarak da adlandırılabilir. Arbitraj ticaretinin en yaygın ve basit yoludur. Bu, bir borsadan bir kripto para alıp başka bir borsada satmak anlamına gelir. Kar elde etmek için borsalar arasında kripto para transferi de denebilir. 

 

Farklı merkezi borsalar için fiyat tutarsızlıkları her zaman vardır, trader’lar bu tutarsızlıkları bularak kripto transferini yapar. Ancak, transfer süreleri ve işlem ücreti kaybı riskiyle karşı karşıya kalırlar. Bu nedenle zamanlama ve kesin hesaplama önemlidir.

Yakınsama (Convergence) Arbitraj

Trader’lar, kriptoparayı bir borsada long’larken diğerinde short’lar. Ardından her iki borsadaki fiyatların birbirine yakınsamasını ve her iki pozisyonu da kapamayı bekler. Bu tür arbitraj, transfer maliyetini ve zaman riskini düşürür. 

Exchange A’nın yüksek işlem hacimlerine sahip daha büyük bir borsa olduğunu varsayalım. Bu borsadaki BTC fiyatı 42.100$ olsun. Exchange B ise daha düşük işlem hacmine sahip daha küçük bir borsa olsun ve BTC’nin bu borsadaki fiyatı 42.105$ olarak varsayılsın. 

Bu sırada BTC talebini artırması muhtemel önemli bir haber piyasaya düşsün. Exchange A’da, BTC fiyatında artışla sonuçlanan bir alıcı dalgası yaşaması muhtemeldir. Exchange B ise daha küçüktür, bu da habere daha yavaş tepki vereceği anlamına gelir.

Böylece, Exchange A’da BTC 49.290$’a ulaşıyor, ancak Exchange B’de BTC 49.090$’a yükseliyor. Bu durumda bir arbitraj yapma şansı ortaya çıkıyor. Exchange B’de BTC satın alınması (long) ve ardından BTC’yi, Exchange A’ya aktarıp daha yüksek fiyata satılması (short) durumunda arbitrajdan yararlanıldı. 

Fonlama Oranı (Funding Rate) Arbitraj

Bu strateji vadeli işlem sözleşmeleriyle ilgilidir. Fonlama oranının amacı, vadeli fiyatın ve endeks fiyatının yakınsamasını sağlamaktır.

Fonlama oranı arbitrajı, Spot endeksinde işlem yaparak vadeli işlemler piyasasındaki bir yatırımı hedge etmektir.

Hedge, ileri tarihte oluşabilecek finansal risklere karşı korunma amacıyla herhangi bir finansal üründe sahip olunan pozisyonun tam tersi yönünde işlem açmak olarak tanımlanabilir.

 

Örneğin vadeli işlemler piyasasında açık pozisyon (short) varsa, fiyat dalgalanmalarından korunmak ve fonlama ücreti kazanmak için Spot piyasada aynı değerde alım yapılır. 

Üçgen (Triangular) Arbitraj

Bu tür kripto arbitrajı, bir kripto para biriminin fiyat farkından yararlanmak için tek bir borsada üç veya daha fazla dijital varlık arasında fon taşıma işlemidir. Farklı kriptopara çiftleri arasında fiyat farkı her zaman mevcuttur. Dolayısıyla üçgen arbitraj trader’ları bu avantajı para kazanmak için kullanabilir. 

Trader SOL’u, ETH ile değiştirebilir, ardından ETH’yi, BTC ile takas edebilir ve son olarak, BTC’yi tekrar SOL’a çevirebilir. Bu örnekte trader fonunu, üç kripto çifti – SOL/ETH → ETH/BTC → BTC/SOL – arasında taşımış oldu.

Üç kripto çifti fiyatından herhangi birinde tutarsızlık olduğu durumda trader, döngünün başlangıcında olduğundan daha fazla SOL’a sahip olacaktır.  Burada tüm işlemler tek bir borsada gerçekleştirilir. Bu nedenle, trader’ın birden fazla borsada para çekmesi veya yatırması gerekmez.

Merkeziyetsiz (Decentralized) Arbitraj

Bu arbitraj stratejisi, akıllı sözleşmeler adı verilen otomatik ve merkeziyetsiz programların yardımıyla kripto çiftlerinin fiyatını keşfeden merkeziyetsiz borsalarda veya otomatik piyasa yapıcılarda AMM’ler aracılığıyla gerçekleştirilir. 

Kantatif (Quantitive) Arbitraj

İstatistiksel arbitraj olarak da adlandırılır. Kantatif analize dayalı olarak, matematiksel modellerin ve botların uygulanmasıyla, trader’lar bir dakika kadar kısa bir sürede yüzlerce otomatik işlem gerçekleştirip kar elde edebilir. 

 

Genel olarak, finansal kurumlar tarafından kullanılır, işlemler genellikle büyüktür ve binlerce kripto para biriminin alım satımını içerir. Modern teknoloji, matematik ve kapsamlı veri tabanları ile rasyonel ticaret kararları alınabilir ve insani irrasyonel kararlar önlenebilir.

Arbitrajın Riskleri Nelerdir?

Arbitraj stratejilerinin düşük riskli olduğu kabul edilse de, risk göz ardı edilemez. Arbitraj; yürütme (execution) riski, işlem hacmi riski, maliyet riski, dolandırıcılık riski gibi riskler içerir.

• Yürütme (Execution) Riski: Borsalar arası kripto transferleri yaparken fiyat avantajını yakalamak için işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirmeli. Kısa sürede alım satım tamamlanmadığı durumda, borsalar arası kripto fiyatları aynı seviyeye gelebilir ve negatif getiri elde edilebilir. 
• İşlem Hacmi Riski: Bazı borsalar düşük işlem hacmine sahip olabilir, bu da satım veya alım için yeterli likiditeye sahip olmadıkları anlamına gelir. Böyle bir durumda arbitrajın tamamlanmama ihtimali mevcuttur.
• Maliyet Riski: Farklı piyasalardaki işlem ve para çekme ücretleri göz önünde bulundurulmalıdır. Kripto borsaları bazı durumlarda ücret değişikliğine gidebilir. Ücret oranlarının artması arbitraj getirisine olumsuz yansıyacaktır.
• Dolandırıcılık Riski: Yüksek arbitraj iddia eden sahte projeler gibi bazı dolandırıcılıklar kripto dünyasında mevcuttur. Bunlara dikkat etmelisiniz.

 

• Bu da ilginizi çekebilir: Kripto Madenciliği Nedir, Neden Önemlidir?

Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.