Vefa İlgün
Kriptoparalar ve blockchain şu sıralar çok moda. Ama onun altında yatan temel teknoloji nedir, ne işe yarar, kendi sektörünüz bunun neresinde hiç düşündünüz mü? Peki bu teknolojinin bundan 10 yıl sonra en az internet kadar yaygın olacağını söylesem? Yenilik ve dönüşüm başlıyor…
İnşaat sektörü dünya üzerinde 2000’den fazla iş kalemini etkileyen, yazılım sektörü ile birlikte en yüksek işlem hacmine sahip, bu sayede ülke ve dünya ekonomisinde adeta domino etkisi yaratan, başlı başına bir “iktisat”tır. Bu nedenden dolayı da verimliliğini, üretkenliğini geliştirmek ve yeni teknolojilere kucak açmak zorundadır.
Blockchain (Blokzincir) teknolojisi ise büyük hızla bir şekilde hayatımıza dahil oluyor ve endüstrilere daha efektif, şeffaf, üretken ve sürdürülebilir fırsatlar sunuyor. Her şeyin otomatikleştiği, anlaşmazlıkların azaldığı her şeyin belirli bir sistematik içinde ilerlediği bir sektör hayal edin.
-Ee güzel diyorsun ama nedir bu blockchain, bize katkısı ne olacak dediğinizi duyar gibiyim. Hadi başlayalım…
Blockchain Nedir?
Blockchain teknolojisi, işlemleri kaydetmek ve dağıtılmış defter olarak bilinen bir “zincir” oluşturmak için bunları birbirine bağlamak için kullanılan devrim niteliğinde bir araçtır. Farklı sektörlerden şirketler, tedarik zincirlerini ve sözleşmeleri sadece on yıl önce mümkün olmayan şekillerde kontrol altına almak için blockchain kullanıyor.
Çalışma sistemini kafa karıştırmadan özetlemek gerekirse girdiğiniz tüm bilgiler ve sözleşmeler binlerce zincir tarafından onaylanır ve saklanır. Bu bilgiler zincir üzerinde oluştuktan sonra herhangi bir zamanda taraflar tarafından sürekli olarak herhangi bir zamanda erişilebilir olacaklar. Ayrıca bu bilgilerin değiştirilmesi neredeyse tamamen imkansız hale gelecektir. (Özel olarak uğraşan birinin bile 10 yıllarını alacaktır.) Aslında bu tüm paydaşlar için tamamen dijital bir defter tutma sistemi sağlar. Bu, ilgili tüm taraflar için bilgilerin güvenli ve değiştirilemez bir alanda depolandığı anlamına gelir.
İnşaat Sektörüne Faydaları
Blockchain’in en önemli yararı güven, şeffaflık ve faturalar gibi önemli belgelere erişim kolaylığıdır. İnşaat dünyasındaki büyük projelerin ana sorunlar nelerdir? Güven, zaman ve maliyet. Proje yönetiminin temel yapı taşları olan bu üçlünün kontrolünü sağlayabilirseniz çok güzel yerlere varabilirsiniz.
Şimdi düşünelim 2000’den fazla kalemi olan bir sektör, müteahhit firmalar, taşeronlar, inşaat işçileri ve şirketleri, mimarlık firmaları, malzeme tedarikçileri, mühendisler… Bu paydaşlar arasında iş operasyonlarını ve yönetimini koordine etmek genellikle başlı başına büyük bir iştir. Her biri bir projedeki ayrı bir işlemi birbirine bağlayan gerçek bir zincir olarak düşünülebilir. Bir tedarikçi teslimatı tamamlar ve sözleşmelerini yerine getirirse, tamamlanan sözleşme sonuçlandırılır ve zincirde yeni bir “blok” veya bağlantı olarak eklenir. Bu, blockchain’e bilgi ararken takip edilmesi kolay doğal bir düzen verir.
Şimdi sektör ile entegresinden önce Blockchain’in 3 ana özelliğini öne çıkarmak istiyorum.
Blockchain’in üç ilkesi şu şekilde tanımlanır; Güvenli, merkezsiz ve proje boyutlarına göre ölçeklendirilebilir.
Güvenli: Matematiksel işlevleri kullanarak çok katmanlı şifreleme, verileri kırılması zor kodlanmış bir karakter dizesinde gizler. Şöyle örnek vereyim özel olarak üzerinde uğraşılması halinde bir bloğun bile kırılması aylar alırken bütün sisteminizin çözülmesi on yılları bulabilir.
Merkeziyetsizlik: “Düğümler” olarak adlandırılan bağlantılar, işlemleri otomatik olarak kontrol eder ve doğrulanmış kayıtların dijital bir kağıt takibiyle görüntülenmesini sağlar. Dışarıdan bir kurum veya kuruluş, siz müsaade etmedikçe bu bilgileri görüntüleyemez ve izleyemez
Ölçeklenebilirlik: Bilgi merkezi bir sunucuda sıkışmadığında, blockchain çok büyük projelere uyacak şekilde ölçeklendirilebilir. Yani depolama alanı sınırınız yoktur.
Sektörü Daha Verimli Hale Getirebilecek 4 Etken
1.Akıllı sözleşmeler
Akıllı sözleşmeler büyük ölçüde inşaat sektörünün geleceği olarak kabul edilir. West England Üniversitesi’ne göre, aracılara ihtiyacı azaltan ve zamandan, paradan tasarruf edebilen otomatik sözleşmeler sektöre damgasını vurmaya hazırlanıyor. Blockchain, bu sözleşmelerin güncellenmesinin ve işlemlerin kaydedilmesinin bir yoludur.
Örneğin; Birlikte çalıştıkları proje etrafında ilgili tarafların kuralları, düzenlemeleri, cezaları vb. tanımladığı bir tür merkezi izleme sisteminin oluşturulmasını içerecektir. Sistem daha sonra proje ilerledikçe bu kuralları ve düzenlemeleri otomatik olarak uygulamak için çalışacaktır. En basitinden, bir malzeme zamanında gönderilmediyse, blockchain sistemi bunu kaydeder ve önceden kararlaştırılan kurallara ve düzenlemelere göre uygun bir misilleme eylemi uygulanabilir. Veya proje teslim süresini geciktiren yüklenicilerinin ödemesi gereken cezalar vb. gibi durumlarda kullanılabilir. Bu ceza bir ücret ise, örneğin, işlem sanallaştırılmış itibari para birimleri aracılığıyla otomatik olarak gerçekleşebilir.
Temel olarak, bu tür bir sistemin uygulanması sadece verimliliği artırmakla veya anlaşmazlıkları ortaya çıkmadan önce çözmekle kalmaz, aynı zamanda ilgili tarafları daha sorumlu tutmak için de çalışabilirler. Unutmayın insan konfor alanları dışına çıkarsa gelişebilir!
2.BIM
Proje alanlarınızda çeşitli Yapı Bilgi Modellemesi (BIM) teknolojilerini kesinlikle duydunuz ve zaten uyguluyorsunuz, ancak BIM ve blockchain birleştiğinde tehlikeli derecede etkili bir kombinasyon olabilir. BIM ve blockchain güçlerini birleştirdiğinde, akıllı sözleşmelerin etkinliğini büyük ölçüde artırmak için çalışabilir.
Örneğin, BIM’de, modelin kendisi işle ilgili taraflar arasındaki sözleşmenin bir parçası olarak kullanılabilir. Bu nedenle, tüm taraflar projedeki gerçek fiziksel yapıyı sözleşmedeki BIM modeliyle eşleştirmek için çalışıyor olacaktır. Modelden herhangi bir sapma, siparişlerin yeniden işlenmesine veya değiştirilmesine neden olabilir. BIM’i akıllı sözleşmelere dahil etmek, yalnızca proje dijital planlara göre oluşturulduğunda ödeme yapabilir.
BIM ve blockchain’i birleştirmek, yine bir projedeki tüm tarafları sorumlu tutmak ve daha yüksek bir şeffaflık seviyesi oluşturmak için çalışabilir. Bu kombinasyon aslında BIM teknolojisinin etkinliğini artırabilir. Şu anda, BIM bilgi paylaşımı için eşler arası ağları kullanıyor, ancak blockchain güncellemeleri gerçek zamanlı olarak yapılabilir. Bu sürekli geri bildirim ve izleme, şeffaflığa yardımcı olacak, daha iyi genel iletişime yol açacak ve sonuç olarak bir projede daha yüksek bir işçilik kalitesine yol açacaktır.
3.Ödemeler
Blockchain kavramı, parasal exchange işlemleri etrafında inşa edilmiştir. Bu, blockchain’in ödeme işlemlerini kolaylaştırmak için kullanılabileceği anlamına gelir.
Bir projedeki tüm paydaşlara zamanında ödeme yapmak birçok şirket için önemli bir zorluk olma eğilimindedir. Zamanında ödeme yapılmaması çatışmaya yol açabilir ve bir anlaşmazlık ortaya çıktığında, sonuç olarak bir projenin aksaması mümkün olabilir.
Peki blockchain ödeme sürecini nasıl geliştirebilir? Basit: güvenliği artırarak ve izlenebilir bilgiler oluşturarak. Taşeronlara hızlı ödemeler yapılmasını ve taşeronlarla iyi ilişkilerin güçlendirilmesini ve köprülerin atılmamasını daha iyi sağlayabilir.
4.Tedarik Zinciri Yönetimi
Tedarik zinciriniz senkronize değilse, projeniz sıkıntı çekecektir. Verimlilikte düşüşlere, maliyet aşımlarına ve mutsuz bir mal sahibine yol açacak bir sürü gecikme olması muhtemeldir.
Blockchain tedarik zinciri yönetiminde tam olarak nasıl bir rol oynar? Aynı şekilde, sektörün yukarıda belirtilen diğer yönlerinin çoğuna entegre edilebilir. Özellikle, blockchain fiziksel öğeleri kökenden nihai hedefe kadar izlemenize yardımcı olabilir. Şeffaflığın geliştirilmesine yardımcı olabilir ve bu da tüm tarafların aynı takip bölgelerinde kalmasına ve olası kasti art niyetlerden ve kimi dikkatsizliklerden kaçınmasına yardımcı olabilir.
Benzer şekilde, blockchain, yüklenicilerin tedarikçileri doğrulamak için özel dijital kimlikleri kullanmalarına ve böylece çalışmalarının ne kadar iyi yapıldığına bağlı olarak zaman içinde itibarlarını artırmalarına yardımcı olabilir. Bu dijital kimlikler iki taraflı çalışabilir, yüklenici ve taşeronların antlaşmalar yapmadan önce birbirlerini doğrulamalarına ve güven ortamının yaratılmasına yardımcı olur.
Sonuç
Gördüğünüz gibi, blockchain inşaat sektöründe son derece olumlu bir değişim gücü olmak için büyük bir potansiyele sahiptir. Ve endüstri henüz tamamıyla blockchain için hazır olmasa da, bunun benimsenmesinin gerçekleşmesinin çok yakın olduğunu bilin. Geleceğe baktığımızda, blockchain sadece çok daha fazla duyacağınız bir şey olacak ve teknolojinin gelişim hızına da bakarak herhangi bir inşaat işinde bir zorunluluk olması çok da uzak değil gibi gözüküyor.
Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
