Tuğhan Tokuş
Eğer merkeziyetsiz finans ile ilgileniyorsanız “impermanent loss” teriminin etrafınızda konuşulduğunu mutlaka fark etmişsinizdir.
Bu terim aslında “kalıcı olmayan kayıp” olarak da ifade edilebilir ancak bu yazımızda daha çok, genel kullanımı olan “impermanent loss” terimini kullanacağız. Bu terimi daha iyi anlayabilmek için ilk olarak “liquidity providing” terimini iyice anlamamız gerekir.
Liquidity Providing
Bir likidite sağlayıcısı, merkeziyetsiz bir finans protokolü üzerinden pasif gelir elde etmek için, sahip olduğu varlıklar ile, belirli bir parite olacak şekilde (örn: ETH/USDT) likidite havuzlarını fonlayarak bu fonlar üzerinden pasif gelir elde etmeyi amaçlar. Basit bir şekilde örneklendirecek olursak, bu likidite sağlayıcısı 10.000 $ değerinde Ethereum’u ve yine 10.000$ değerinde Tether’i merkeziyetsiz finans protokollerinin ilgili havuzlarına yatırarak, bu parite üzerinden işlem yapan kullanıcılardan ücret karşılığı bir pasif gelir elde etmeyi amaçlar. Ancak burada hesaba katmaları gereken bir risk vardır ve bu riskin adı da “impermanent loss”tur.
Impermanent Loss
Impermanent loss, varlıklarınızı likidite havuzuna yatırdıktan sonra değerinin değişmesine bağlı oluşan varlık kaybına denir. Değişim ne kadar büyük olursa, geçici kayıp da o kadar fazla olur. Nispeten küçük fiyat aralığında kalan varlıkları içeren havuzlar (stablecoin veya wrapped coin’ler) diğer havuzlara göre daha az riskli olmakla beraber işlem getirisi de diğer havuzlara göre daha azdır. Bu noktada likidite sağlayıcısının kendi stratejisini oluşturması gerekmektedir.
Öyleyse likidite sağlayıcıları bu potansiyel kayıplara rağmen neden hala likidite sağlamaya devam etmektedirler? Çünkü bu kayıplar çoğu zaman işlem ücretleri ile karşılanabilmektedir. Örnek verecek olursak Uniswap‘ta olup ve potansiyel kayba oldukça açık havuzlar bile (egzotik pariteler), işlem ücretlerinin getirileri sayesinde oldukça karlı olabilmektedir.
Impermanent Loss Tam Olarak Nasıl Meydana Geliyor?
Bir likidite sağlayıcısı için impermanent loss nasıl meydana gelir güzel bir şekilde örneklendirelim.
Bay X, bir likidite havuzuna 1ETH ve 3.000 USDT yatırmış olsun. Bu likidite havuzunun mevcut olduğu merkeziyetsiz finans protokolü gereği (Automated Market Maker / AMM) yatırılan varlıkların o anki değerleri birbirine eşit olması gerekmektedir. Bu durumda ETH fiyatının 3000 USD olduğunu ve 1 USDT’nin 1 USD olduğunu kabul ediyoruz. Böylece Bay X’in toplam sağladığı likiditenin değeri 6000 USD olmuş oluyor.
Buna ek olarak havuzun genelinde, Bay X gibi başka likidite sağlayıcılarının fonları ile beraber toplam 10 ETH ve 30.000 USDT bulunuyor olsun. Böylece Bay X’in havuzdaki payı %10 ve toplam likidite de 300.000 (10*30.000) olmuş olur.
Diyelim ki Ethereum’un fiyatı 12.000 USD oldu ve havuzdaki ETH/USDT oranı arbitraj ticareti yapanlar tarafından piyasa fiyatına nötrlendi. (Fiyat artınca, arbitraj ticareti yapanlar ETH ve USDT arasındaki oranı, piyasa fiyatına eşitleyene kadar ETH’leri havuzdan çekecek ve karşılığında USDT ekleyecektir.)
Ethereum’un 12.000 USD olması ile beraber havuzdaki oran da arbitraj ticareti yapanlar sayesinde 5ETH ve 60.000 USDT olarak değişmiş ve likidite de hala 300.000 (5*60.000) olarak kalmış olacaktır. Bu noktada Bay X, fonlarını çekmeye karar verir ise havuzdaki %10’luk payı sebebi ile 0,5ETH ve 6.000 USD çekebilecek ve toplamda 12.000 USD değerinde varlığa sahip olacaktır. İlk bakıldığı zaman gayet karlı gözüken bu işlemde aslında impermanent loss oluşmuştur. Nasıl mı? Eğer Bay X, hiç likidite sağlamamış olsaydı ve 1ETH ve 3.000 USDT’yi cüzdanında tutsaydı, 15.000 USD değerinde bir varlığa sahip olacaktı. İşte aradaki bu 3.000 USD’lik fark likidite sağlamaktan kaynaklı impermanent loss olarak değerlendirilmektedir. Ancak bu noktada Bay X’e bir soru sormamız lazım. Bu süre zarfında kazandığı işlem ücretleri 3.000 USD’den fazla mı? Eğer fazlaysa doğru bir strateji izlemiş olacaktır.
Kaynak: Academy Binance | CoinMarketCap
Kriptoparalar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
