Başak Çetinbülüç
Ethereum akıllı sözleşmelerinin ortaya çıkmasından bu yana blok zinciri teknolojisi birçok konuda gelişti. Ethereum, BNB Chain ve Cardano gibi zincirlerin yanı sıra multi-chain (çok zincirli) bir geleceğin kaçınılmaz olduğunu düşünen birçok yatırımcı ortaya çıktı. Bunların arasında Ethereum’un kurucusu Vitalik Buterin de yer alıyor.
Bu doğrultuda geliştirilen Layer-1 projelerinden biri de yazımızda Ethereum ile karşılaştıracağımız Juno. 2021’nin mart ayında duyurulan Juno, Cosmos üzerinde geliştirilen bir akıllı sözleşme ağıdır.
Layer-1 Başarı Analizi
Akıllı Sözleşmeler
Ethereum, kendisi için özel geliştirilen Solidity programlama dilini kullanır. Ethereum üzerindeki akıllı sözleşmeleri yönetmek Juno’ya kıyasla daha kolaydır. Geliştiriciler Solidity aracılığıyla birkaç satır yazar, kodu derler ve dağıtırlar. Bu işlem genellikle bir gün sürer.
Fakat maalesef bu akıllı sözleşmeler yalnızca Ethereum mainnet’inde çalışır ve birden fazla blok zinciriyle birlikte çalışamazlar. Diğer yandan Juno’daki akıllı sözleşmeler, IBC’ye bağlı herhangi bir zincirle iletişim kurabilirler.
Ayrıca Juno, Solidity gibi yeni bir dili öğrenmek yerine, sözleşmelerini Rust veya Go gibi farklı dillerde kodlamak ve dağıtmak için CosmWasm kullanır. Bu sayede akıllı sözleşmelerinde birçok programlama dilini uygulayabilir.
Solidity nispeten daha basit bir sözleşmeyi yazmayı daha da kolaylaştırırken karmaşık sözleşmelerde güvenlik açısından daha fazla zaman ayırmayı gerektirir. 2016 yılında gerçekleşen DAO hack’ini ele alacak olursak bunu tamamen sağlayamadığını söyleyebiliriz. CosmWasm’da ise bu tür saldırıların gerçekleşmesi zordur. Bu da Juno’yu, karmaşık akıllı sözleşmelerin güvenliği söz konusu olduğunda daha verimli kılar.
Uygulamalar
Ethereum, en büyükleri MakerDAO, AAVE, UniSwap, Curve olmak üzere yaklaşık 4000 dApp’e sahiptir. Blok zinciri üzerinde; en büyük NFT pazarı olan OpenSea, müzik streaming uygulaması Audius, Decentraland metaverse gibi binlerce platform bulunur.
Juno da; AMM DEX, Junoswap, DAO geliştirme aracı DAODAO dahil olmak üzere 500’den fazla uygulama, sözleşme ve DAO bulundurur.
Hız Performansı
TPS, bir ağın saniye başı gerçekleştirdiği işlem sayısıdır. TPS, bir bloktaki işlem sayısının saniye cinsinden blok süresine bölünerek ölçülür. Blok zinciri üzerindeki gecikme seviyeleri, bir zincirin kesinlik oranını önemli ölçüde etkiler.
Juno’nun sonuçlanma süresi daha kısadır ve Ethereum’dan daha yüksek bir TPS’e sahiptir. Ethereum’un TPS ölçeği 12-25 arasıyken Juno’da bu değer en az 10.000’dir. Bu büyük farkın birkaç sebebi vardır:
- Ethereum blok alanına olan aşırı talep, önemli ölçüde tıkanıklığa neden olur.
- Juno, Ethereum’a kıyasla daha yüksek hızlara olanak tanıyan farklı bir ağ mimarisine sahiptir.
- Şu anda Ethereum yalnızca bir validator ve bir zincire sahipken Juno, daha yüksek verim sağlayan birden fazla validator ve birden fazla zinciri olan bir ekosistemin parçasıdır.
Sonuç
Çok zincirli bir dünyaya doğru ilerlemeye devam ediyoruz. Yatırımcılar, geliştiriciler ve kullanıcılar; değerleri, ekonomik çıkarları, performans ihtiyaçları ve dApp seçimleriyle en uyumlu ekosistemlere yöneliyorlar.
Ethereum’un Merge başarısı, ölçeklenebilirliğe yardımcı olan roll-up geliştirmesi, küresel itibarı sayesinde topluluk, yükseltmeler geliştirmeye ve dApp oluşturmaya heyecanla devam ediyor.
Piyasada oldukça genç kalan Juno ise hızla büyümeye devam ediyor. CosmWasm akıllı sözleşmelerinin Rust gibi geleneksel dillerle uyumlu olması sayesinde Juno, Web2 geliştiricilerine Web3’e sorunsuz bir şekilde geçme fırsatı da sunuyor.
- Bu da ilginizi çekebilir: Neden Modüler Blok Zincirlere İhtiyacımız Var?
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
