Yasemin Ulutaş
2013 yılında hayata geçirilen Ethereum blockchain teknolojisi üzerinde inşa edilen açık kaynaklı bir yazılım platformudur. Ethereum Virtual Machine (EVM) ise geliştiricilerin merkeziyetsiz Ethereum uygulamaları (DApp’ler) oluşturmasını sağlayan bir yazılım mimarisidir.
Akıllı sözleşmeler, merkeziyetsiz uygulamaların (DApp’ler) kullanımı da dahil olmak üzere birçok amaç için kullanılır. Akıllı sözleşmeler, Ethereum blok zincirinde çalışan algoritmalardır. Sözleşme, bir Ethereum adresinde depolanan bir veri ve kod koleksiyonudur. Akıllı sözleşmeler önceden belirlenmiş kuralları uygulamak için kullanılırlar. Ethereum ağında (EVM) akıllı bir sözleşme oluşturmak için Ethereum Virtual Machine ifadesinin kullanılması gerekiyor. Virtual Machine temelde, yürüten kod ile yürüten makine arasında bir soyutlama katmanı oluşturur. Bu katman, uygulamaların birbirinden ve ana bilgisayarlarından ayrılmalarını gerçekleştirmek için gereklidir.
Ethereum Virtual Machine (EVM), sözleşme bayt kodunu yürüten ve her Ethereum node’unda yerleşik olarak bulunan karmaşık, özel bir yazılım şeklidir. Ethereum protokolünün kendisi, bu sistemin kesintisiz ve sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlamakla görevlidir. Basitçe söylemek gerekirse EVM, geliştiricilerin merkeziyetsiz Ethereum uygulamaları (DApp’ler) oluşturmasını sağlayan bir yazılım mimarisidir. Bu yazılım içerisinde tüm Ethereum hesaplarını ve akıllı sözleşmeleri barındırır.
EVM, Ethereum ağındaki tüm node’ları birbirine bağlayan bir ağdır. Sözleşmeler genellikle Solidity gibi üst düzey programlama dillerinde yazılır ve ardından EVM bayt kodunda düzenlenir. Böylelikle EVM kodu ana bilgisayarın ağından izole edilir. Ethereum ağındaki her node, aynı set üzerinde işlem yapmaya izin veren bir EVM örneğini çalıştırır. Madenciler EVM ağında oluşturulan akıllı sözleşmeleri işleyerek zincir üzerinde kazanç elde ederler.
EVM’nin amacı, blok zincirindeki her blok için Ethereum’un genel durumunu belirlemektir. Ethereum, diğer tüm blok zinciri tabanlı ağlar gibi kendi yerel para birimine (ETH) sahiptir ve kullanıcıların ağ ile nasıl etkileşime girdiği konusunda belirli kısıtlamalar uygularken işlemleri kaydetmek için dağıtık defter teknolojisinden faydalanır. Bu bağlamda Ethereum dağıtık defter yerine “Ledger State Machine” olarak bilinir. State Machine, her yeni bloğu değiştirebilen ve bir dizi kurala göre herhangi bir makine kodunu çalıştırabilme özelliğine sahiptir. Ethereum Virtual Machine, makinenin her yeni blokla durumunu belirleyen yöneten kuralları içerir.
EVM belirli görevleri yürütmek için bir dizi talimat (opcode adı verilen) kullanır. EVM, 1024 öğe derinliğine sahip bir yığın makinesi olarak yürütülür. Her öğe, kullanım kolaylığı açısından 256 bitlik bir kayıt yığını kullanır. Yürütme sırasında, EVM, işlemler arasında geçici bellek tutar. Ancak verileri süresiz olarak depolamak ve gelecekteki sözleşme yürütmeleri için erişilebilir kılmak için depolama kullanılabilir. Sözleşme depolaması, değerlerin harici olarak okunabileceği bir genel veri tabanı görevi görür. Derlenmiş akıllı sözleşme bayt kodu, XOR, AND, ADD, SUB vb. gibi standart yığın işlemlerini gerçekleştiren bir dizi EVM işlem kodu olarak yürütülür. EVM ayrıca ADDRESS, BALANCE, BLOCKHASH, vb. gibi blok zincirine özgü bir dizi yığın işlemini de uygular.
EVM’yi kullanarak herkes kendi DApp’ini oluşturabilir. Bu tür yazılımlar için çeşitli uygulamalar bulunuyor. NFT’leri kullanarak herkes dijital sanat ürünleri yaratabilir ve merkeziyetsiz bir pazarda ticaretini yapabilir. Bu, sanat piyasasına önceden erişilemeyen sanal erişimi demokratikleştirir. Öte yandan EVM sistemi tamamen merkeziyetsiz değildir. Ethereum node’larının büyük çoğunluğu, Amazon Web Servisleri gibi merkezi bulut sunucularında çalışır. Bu hizmetlerin sahiplerinin verebileceği herhangi bir olumlu ya da olumsuz karar Ethereum’un durumunu etkileyebilir.
EVM bazı teknik uzmanlık gerektirdiğinden daha kullanıcı dostu arayüzlerin oluşturulması planlanıyor. Son olarak, tüm sözleşme yürütmelerine olabilecek bir saldırı ihtimalini azaltmak için her işlem kodunun kendi temel gaz ücreti vardır. Ayrıca, birkaç karmaşık işlem kodu da dinamik bir gaz ücreti talep eder. Hesaplamalı olarak pahalı talimatlar, basit, anlaşılır talimatlardan daha yüksek bir gaz ücreti alır.
- Bu da ilginizi çekebilir: Ethereum’un Dikkat Çeken 3 Özelliği
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
