Semih Yiğit
Gündemimize sık sık yüksek işlem ücreti olarak düşen gas feelerden ve en çok kullanım alanları olan dapp’lerden bahsedeceğiz. Anlatımı dapp’lerin en çok kullanıldığı Ethereum blokzinciri üzerinden yaptım.
Gas Nedir?
Ethereum blokzinciri üzerinde bütün işlemler ve akıllı sözleşme uygulamaları ücret gerektirir. Bu ücretler Gas olarak adlandırılır. Teknik olarak, bir operasyon veya akıllı kontratı harekete geçirme gücünün miktarına ilişkin ölçü birimini ifade eder.
Daha kompleks uygulamalar operasyonun tamamlanması için daha fazla Gas gerektirir. Gas ücretleri ETH olarak ödenir. Ağın talebine göre Gas ücretleri zaman zaman değişiklik gösterebilir. Eğer fazla sayıda insan Ethereum blokzinciri üzerinde ETH işlemleri ile ya da akıllı kontratlar ile aktif ise ağ üzerindeki hesaplanması gereken miktarı sınırlandırmak amacıyla Gas ücretleri yükselir.
Gas ücretleri manuel olarak da ayarlanabilir. Fazla kullanım nedeniyle sıkışık olan bir ağda doğrulama ya da transfer için öncelik kazanmak amacıyla kullanıcılar Gas ücretlerini yükseltebilirler. Böylece daha erken doğrulanan işlemleri blokzinciri üzerine kaydedilir. Eğer Gas ücreti çok düşük olursa işleminiz tamamlanana kadar kuyruğa alınır ve kuyrukta geriye gidebilir. Bu yüzden düşük Gas ücretli işlemlerin tamamlanması uzun süre alır.
Bir örnekle açıklayalım:
Gas ücreti gwei cinsinden belirtilir.
1 gwei = 0.000000001 ether
Bir akıllı kontratta transfer işleminin 21,000 Gas birim harcadığını varsayalım.
Ortalama Gas ücretinin 3gwei olduğunu farz edelim.
21,000 Gas*3gwei=63,000gwei=0.000063 ETH
Bu işlemin gerçekleşmesi için 0.000063ETH ödemelisiniz ki işleminiz bloğa kaydedilsin.
Dapp Nedir?
Ethereum blokzinciri üzerinden açıklamak gerekirse. Dapp’ler blokzinciri üzerinde akıllı kontratların kullanılmasını sağlayan arayüzlerdir. Önden bakıldığında dapp’ler blokzincirle farklı şekilde etkileşime girmeleri dışında sıradan web siteleri ya da mobil uygulamalar gibi görünür ve öyle davranırlar.
Avantajları
Dapp’ler merkeziyetsiz blokzincir ağı üzerinde inşa edilirler.
Değişmezlik: Hiçkimse koyulan herhangi bilgiyi herhangi bir şekilde değiştiremez.
Dayanıklı: Akıllı kontratlar blokzinciri üzerinde herkesin göreceği şekilde işlenir. Dolayısıyla birisi onu kurcalamaya kalkarsa muhakkak başkaları fark edecektir.
Şeffaflık: Akıllı kontratlar şeffaftır ve herkes tarafından denetlenebilir.
Çevrimiçilik: Ethereum ağı aktif olarak çalıştığı sürece dapp’ler de çalışmaya devam edecektir.
Dezavantajları
Elbette ki dezavantajları da mevcut.
Değişmezlik: Akıllı kontratlar insanlar tarafından yazılır ve insan hataları kaçınılmazdır. Dolayısıyla bir hata olması durumunda zincirleme hatalara yol açabilir.
Şeffaflık: Hackerlar için de şeffaf olduğu anlamına gelir. Kodları rahatlıkla görebilirler ve saldırı planı yapabilirler.
Ölçeklenebilirlik: Dapp’lerin hızı ve ücretleri yani ölçeklenebilirliği bulunduğu blokzinciri ile sınırlıdır.
Kaynaklar:
1-Coingecko How To DeFi: Sayfa:22-24
Kriptoparalar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
