Onur Çaliş
DeFi cüzdanları merkeziyetsiz finans dünyasına bir geçit sağlayan, kullanıcıların kripto para birimilerini ve değiştirilemez token’ları (NFT’ler) depolamasına, satın almasına ve satmasına olanak tanıyan gözetim dışı yazılım uygulamalarıdır.
Kullanıcılar ayrıca Aave veya UniSwap gibi DeFi protokollerinde kripto stake ederek veya ödünç vererek pasif gelir elde edebilir ya da varlıklarını akılı bir sözleşmede teminat olarak kilitleyerek fon ödünç alabilir.
Bu tür bir kendi kendine emanet cüzdanı, bağımsız bir uygulama olarak veya bir donanım cüzdanı için dijital bir arayüz olarak bir telefon veya bilgisayar üzerinde kurulur. Sadece sizin bildiğiniz güvenli ve korunaklı bir yerde saklamanız gereken bir özel anahtar ve yedek tohum cümlesi (bir kelime listesi oluşturmak için özel anahtarı kullanan bir anımsatıcı algoritmadan üretilen 12 ila 24 sıralı kelime) oluşturur.
Hem Web3 hem de DeFi’de self-custodial, non-custodial veya private wallet kelimelerini sıklıkla duyacaksınız. Bu basitçe, cüzdanınızın hassas bilgilerinin şifrelendiği ve Google ya da Amazon gibi merkezi bir Web2 veritabanında ya da daha kötüsü bankanızın veritabanında değil, bu blok zincirinin kullanıcıların barındırdığı dünya çapındaki binlerce sunucu düğümü tarafından desteklenen bir veritabanında saklandığı anlamına gelir.
Bu da onu, kripto borsası veya saklama hizmeti gibi üçüncü bir tarafça kontrol edilen merkezi bir cüzdanın tam tersi yapar. 2022’de bir dizi kripto şirketinin iflası ve 2008’deki bankacılık krizinde gördüğümüz gibi, paranızı yönetmek için başkalarına güvenmek size pahalıya mal olabilir.
Elbette DeFi cüzdanlar da kendi risklerini beraberinde getiriyor. Bunu yakın zamanda yaşanan Atomic Wallet açığı ve Mart ayındaki Euler hack saldırısında gördük. Sektör hala nispeten yeni olduğu için kötü aktörlerle doludur. Beosin raporuna göre 2023’ün ilk yarısında dolandırıcılık ve hackleme yoluyla 650 milyon doların üzerinde para çalındı ve bu rakam geçen yıla kıyasla hala çok düşük. Bu nedenlerle DeFi alanında yapılması ve yapılmaması gerekenleri bildiğinizden ve cüzdanınızı akıllıca seçtiğinizden emin olun.
DeFi Cüzdan Türleri
DeFi cüzdanları, yazılım (çevrimiçi ya da sıcak) cüzdanlar ya da donanım cüzdanları (çevrimdışı ya da soğuk) olarak ikiye ayrılabilir.
Yazılım Cüzdanları: DeFi kullanıcılarının büyük çoğunluğu ücretsiz bir mobil uygulama veya tarayıcı uzantısı (en popülerleri MetaMask ve TrustWallet’tır) indirerek ve telefonlarıyla bir QR kodu tarayarak ya da Chrome veya Firefox gibi tarayıcılarında bir açılır mesajı yetkilendirerek merkeziyetsiz bir uygulamaya bağlanarak işe başlar. Bununla birlikte, cüzdanınız internete bağlıdır ve bu nedenle güvenliği yalnızca üzerinde barındırdığı cihazın güvenliği kadardır.
Donanım Cüzdanları: Daha fazla güvenliğe ihtiyaç duyan kullanıcılar için, soğuk depolama güvenliği sunan Ledger veya Trezor gibi bir donanım cüzdanı en iyi seçenek olabilir.
DeFi Cüzdanları Nasıl Çalışır?
DeFi, büyüyen merkeziyetsiz internet olan Web3’ün önemli bir parçasıdır ve bu nedenle DeFi cüzdanları Web3 cüzdanları olarak adlandırılır.
Bu cüzdanlar, geleneksel oturum açma ekranlarının yerini alarak kullanıcıların Facebook ya da Google gibi merkezi varlıklara güvenmeden merkeziyetsiz platformlarda oturum açmasına olanak tanır. Çoğu DeFi cüzdanı aynı zamanda birlikte çalışabilir ve farklı blok zincirlerini destekler. Örneğin, dünyanın en popüler Web3 cüzdanı olan MetaMask, Ethereum gibi EVM uyumlu herhangi bir blok zinciri, Polygon, Arbitrum ve Linea gibi Layer-2 zincirleri, BNB Chain, Avalanche gibi rakip Layer-1 ağları ve daha fazlası arasında geçiş yapmanız olanak tanır.
Telefonunuzu veya donanım cüzdanınızı kaybederseniz, fonlarınızı yen bir cihaza geri yüklemek için kurtarma tohum cümlenize (seed phrase) ihtiyacınız olacaktır. Bu nedenle, tamamen güvende ve meraklı gözlerden uzakta tuttuğunuzdan emin olmalısınız.
DeFi cüzdanınızla herhangi bir işlem gerçekleştirmek için cüzdanınıza önce yerel kripto paralardan (Ethereum ve Layer-2 ölçekleme zincirleri için ETH ve Phantom için SOL gibi) bir miktar para yatırmanız gerekir. Buna gas ücreti denir ve merkeziyetsiz ağın çalışır durumda kalmasını sağlayan amdencilere ya da doğrulayıcılara hizmetleri karşılığında ödeme yapmak için bir ücret olarak kullanılır.
DeFi Cüzdan Kullanmanın Faydaları
DeFi cüzdanları, merkeziyetsiz bir finansal sistemin kilidini açar ve dijital varlıklarınızın kontrolünü size verir. Temel avantajlar şunları içerir:
Kendi Kendine Saklama: Varlıklarınızı ve özel anahtarlarınızı borsa veya banka gibi herhangi bir üçüncü taraf değil, tamamen siz kontrol edersiniz. Bu, hesap dondurmalarını veya geri almalarını önler.
Gelişmiş Güvenlik: Gözetim altında olmayan bir cüzdanda tutulan fonların bilgisayar korsanları tarafından çalınması, borsalarda saklanan paradan çok daha zordur.
dApp’lere Erişim: DeFi cüzdanları, borç verme, ticaret, getiri elde etme ve daha fazlası için en yeni dApp’lere bağlanmanıza olanak tanır.
Erken Altcoin Maruziyeti: DeFi platformları, çoğu kripto token ve projeye ana akım haline gelmeden önce erken erişim sağlar.
Birlikte Çalışabilirlik: Önde gelen DeFi cüzdanları, Ethereum, BNB Chain, Avalanche gibi farklı blok zincirleri arasında varlık transferini destekler.
Geliştirilmiş Kullanıcı Deneyimi: Cüzdan içi takaslar, NFT koleksiyonları, çoklu zincir desteği ve dApp tarayıcıları gibi özellikler, Web3’e sorunsuz bir geçiş sağlar.
Doğru DeFi Cüzdanı Nasıl Seçilir?
Kendi Kendine Saklama: DeFi cüzdanınız gözetim altında olmamalı (üçüncü bir tarafça yönetilmemeli) ve yalnızca sizin bildiğiniz ve erişebileceğiniz bir özel anahtara veya kurtarma tohumuna sahip olmalıdır.
Güvenlik: DeFi cüzdanınızı her zaman kendiniz kurmalısınız. Seçtiğiniz cüzdanın 2FA kimlik doğrulaması ile korunduğundan emin olun. İyi bir mobil DeFi cüzdanı, entegre bir Web3 tarayıcısı sahip olmalı ve potansiyel tehditleri işaretlemek için dApp işlemlerini tarayabilmelidir.
Uyumluluk ve Birlikte Çalışabilirlik: Solana ekosistemi için Phantom cüzdanı ve Cosmos’un birlikte çalışabilir zincirleri için Kepler gibi etkileşimde bulunmak istediğiniz zinciri destekleyen sağlam bir geçişe sahip cüzdan seçin. TrustWallet veya MetaMask gibi daha fazla zincire bağlanabiliyorsa, varlıkları blok zincirleri arasında daha kolay bir şekilde aktarmanıza olanak tanıyacağından çok daha iyidir.
Ekip: DeFi cüzdanınızın arkasında saygın bir ekip var mı kodları şeffaflık ve güvenlik adına açık kaynaklı mı? MetaMask, Web3 devi Consensys tarafından yaratılırken, TrustWallet Binance tarafından desteklenmektedir.
Gizlilik: İyi bir DeFi cüzdanı anonimliğinizi korumalı ve herhangi bir kişisel bilgi gerektirmemelidir. Böylece veritabanı saldırıya uğrarsa kimlik avı ya da gerçek dünya hedefi haline gelmezsiniz.
Özellikler: DeFi cüzdanınız, sektörün en iyi dApp’leri ve protokolleri için yerleşik desteğe sahip, anlaşılması ve gezinmesi kolay ve zengin özelliklere sahip olmalıdır. Eğer bir dijital sanat koleksiyoncusuysanız, uygun NFT görselleştirmelerine ve koleksiyon verilerine sahip olduğundan emin olun.
DeFi Cüzdanı Kullanmanın Riskleri
DeFi cüzdanları yeni fırsatlar sunarken, aynı zamanda riskleri de beraberinde getiriyor.
Dolandırıcılık: DeFi alanı, anahtarları ve fonları çalmaya çalışan dolandırıcılık ve kimlik avı saldırılarıyla doludur. Şüpheli sitelerden, bağlantılardan ve işlemlerden kaçının.
Hack Saldırıları: internete bağlı yazılım cüzdanları bazen açıklar tarafından tehlikeye atılabilir. Sağlam güvenlik özelliklerine sahip cüzdanlar kullanın.
Özel Anahtar Kaybı: Cüzdanınızın özel anahtarını kaybetmek, fonlarınıza erişimi kalıcı olarak kaybetmek anlamına gelir. Anahtarları uygun şekilde yedekleyin ve güvenliğini sağlayın.
Kötü Amaçlı Uygulamalar: Cüzdanları yalnızca resmi mağazalardan indirin. Kötü amaçlı yazılım içerebilecek üçünü taraf uygulama mağazalarından kaçının.
Akıllı Sözleşme Riskleri: DeFi projelerinin kodlarında istismara yol açabilecek güvenlik açıkları olabilir. Yatırım yapmadan önce iyice araştırın.
Saklama Riskleri: Bazı cüzdanlar, DeFi’nin ilkeleriyle çelişen üçüncü taraf saklama görevlileri kullanır. O yüzden emanetçi olmayan cüzdanları tercih edin.
Kullanıcı Hataları: Kendi bankanız olmak, hatalardan kaçınma sorumluluğu anlamına gelir. DeFi cüzdanının en iyi uygulamalarını öğrenmek için zaman ayırın. DeFi finansal özgürlüğün kilidini açarken, dikkatli olmayı gerektirir. Riski en aza indirmek için güvenlik protokollerini takip edin ve güvenilir cüzdanlar kullanın.
DeFi Cüzdanınızın Güvenliğini Nasıl Sağlarsınız?
DeFi, varlıkların kendi kendine saklanmasına izin verir, ancak dikkatli olunması zorunludur. O yüzden aşağıda yer alan yöntemleri izleyin:
Güçlü Parolalar: Bilgisayar korsanlarının kırmasının zor olacağı uzun, karmaşık parolalar kullanın. Bir parola yöneticisi kullanmayı düşünebilirsiniz.
İki Faktörlü Kimlik Doğrulama: Ekstra bir hesap güvenliği katmanı eklemek için cüzdanınızda 2FA’yı etkinleştirin. Bu, oturum açmak için şifrenizle birlikte tek seferlik bir kod gerektirir.
Özel Anahtar Koruması: Cüzdanınızın özel anahtarları fonlarınıza erişimi kontrol eder. Bunları bir donanım cüzdanı gibi çok güvenli bir yerde veya herhangi bir internet erişiminden uzakta çevrimdışı olarak sakladığınızdan emin olun.
Yazılımı Güncelleyin: Güvenlik yamalarını almak ve olası istismarları önlemek için cüzdan yazılımınızı her zaman en son sürüme güncel tutun.
Kimlik Avından Kaçının: Varlıklarınızı çalmak için kullanılabilecek bilinmeyen herhangi bir siteye asla özel anahtarınızı veya tohum cümlenizi girmeyin. Doğruluk için URL’leri iki kez kontrol edin.
İşlem Taraması: Yetkilendirmediğiniz giden transferler gibi şüpheli etkinlikleri tespit etmek için işlemleri tarafınıza izin veren bir cüzdan kullanın.
Sınırlı Fonlar: Kripto varlıklarınızın yalnızca bir kısmını internete bağlı sıcak cüzdanlarda tutun. Geri kalan varlıklarınız soğuk cüzdanınızda olmalıdır.
Yeni Cihaz: Yeni bir telefona veya bilgisayara geçerken, cüzdan erişimini aktardıktan sonra eski cihazınızı tamamen sildiğinizden emin olun.
Bir DeFi cüzdanı, kripto kültürünün temel ilkeleri olan gizliliğinizi korurken ve tam kontrolde kalırken, kripto dünyasının varlıklarına ve en son teknoloji yeniliklerine ana akım haline gelmeden önce erişmenizi sağlar.
Elbette kimlik avı, rugpull ve kör imza gibi dikkat edilmesi gereken farklı riskler var ve bu tehditler DeFi sektörüyle birlikte gelişmeye devam edecek. Unutmayın ki kriptoda sorumluluk olması gerektiği gibi sizde başlar ve sizde biter.
Kaynak: https://coinmarketcap.com/academy/article/what-is-a-defi-wallet-and-how-to-choose-the-right-one
- Bu da ilginizi çekebilir: DeFi’nin Kısa Tarihi
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
