Cantillon Etkisi Nedir?

Cantillon Effeckt yani Cantillon Etkisi, merkez bankalarının bastığı parayı piyasaya enjekte etmesi ve piyasaya enjekte edilen bu paranın gelir eşitsizliğini artıracağını iddia eden etkiye verilen isimdir. Cantillon Etkisi, 1680’li yıllarda doğduğu tahmin edilen İrlandalı ekonomist Richard Cantillon tarafından ortaya atılmıştır.

Cantillon Etkisi, enflasyonun bir ekonomideki mallar ve varlıklar üzerindeki eşit olmayan etkisini tanımlar. Piyasaya aktarılan bu yeni para belirli noktalarda ekonomiye enjekte edildiğinden, etkileri farklı zamanlarda farklı insanlar ve sektörler tarafından hissedilir. Buna bağlı olarak fiyatlarda bozulmaya neden olur ve bazılarına fayda sağlarken diğerleri için dezavantajlı hale gelir.

Ekonomiye para enjekte edildiğinde, doğal olarak mal ve varlıkların fiyatını yükseltecektir. Ancak, tüm fiyatlar aynı anda veya miktarda artmayacaktır. Cantillon Etkisi, yeni para arzının ilk alıcısının, fiyatlar yükselmeden önce para harcamak için arbitraj fırsatına sahip olduğunu iddia eder.

Bunun kısmen nedeni, yeni itibari paranın neredeyse sıfır maliyetle yaratılması ve genellikle bankalar olmak üzere belirli taraflara verilmesi gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Bankalar, bu parayı, fiyatı henüz para arzındaki artışı yansıtmayan mal ve varlıklara harcama fırsatına sahiptir. Bankalar böylece indirimli bir oranda mal satın alabilirler.

Basit bir örnekle açıklayalım:

Küçük, izole bir toplumda yaşadığınızı ve bir gün sadece size 10 milyon TL verildiğini farz edelim. Kimsenin böyle bir paradan haberi yok. Bu parayı harcamaya ve yatırım yapmaya başlıyorsunuz. Piyasadaki fiyatlar halen düşük ve siz, elinize geçen bu yeni parayı harcamaya devam ediyorsunuz. Yeni ev, araba, kıyafetler alıyorsunuz. Ama şimdi toplumdaki diğer insanlar sisteme giren parayı yavaş yavaş fark ediyor. Arz ise henüz yeni talebe yetişemediği için fiyatlar yükselmeye başlıyor. Yani siz bu yeni paradan oldukça faydalandınız, ama toplumdaki diğer insanlar aynı şekilde yararlanamadı. Ürün satın alırken ödediğiniz parayı satıcılar kullanmak istediklerinde piyasadaki artan fiyatlarla karşılaşacaklar.

Merkez bankalarından özel bankalara, yatırımcılardan sıradan vatandaşlara yeni para aktıkça, para arzındaki artışı yavaş yavaş fiyatlara yansımaya başlar. Sıradan vatandaşlar artan para arzını deneyimlediklerinde, daha yüksek fiyatlarla mal satın alacaklar.

Böylece, ekonomi yoluyla yeni para akışında, fonları önce alan taraflar avantajlıyken, daha sonra alanlar dezavantajlı konumdadır. Merkez bankasına en yakın kişi ve kurumlara, finansal sisteme uzak olanlara göre finansal avantajlar sağlanır.

Cantillon Etkisinin bir sonucu olarak enflasyon, hükümet tarafından vatandaşların satın alma gücü üzerinde kanunen yazılı olmayan bir vergi olarak görülebilir.

Kaynak: River Financial

• Bu da ilginizi çekebilir: Kim Bu Sıkça Duyduğumuz Bitcoin Balinaları? Trade Stratejileri Nedir?

Kriptoparalar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.