GAK
Bir blockchain köprüsü, token ve verinin bir zincirden diğerine aktaran bir bağlantıdır. Her iki zincirin de farklı protokolleri, kuralları ve yönetişim modelleri olabilir. Ancak köprü, her iki tarafta da güvenli bir şekilde birlikte çalışmak için uyumlu bir yol sağlar.
Ethereum ve Bitcoin de dahil olmak üzere halka açık blokzincirler, herkes tarafından görülebilen dijital defterlerdir. Zincir üzerindeki veriler şeffaf da olsa, bir blokzincirinin altyapısı bağımsız bir ekosisteme hizmet eder.
Tasarım gereği, blokzincirler silolanmıştır. Paylaşılan bir defterin güvenliğini ve doğruluğunu destekleyen fikir birliğini sürdürmek amacıyla, yalnızca her ağın kurallarına titizlikle uyan madencilerin işlemleri doğrulamasına ve blokzincirine yazmasına müsaade edilir.
Sistem etkili olsa da, blokzincirlerinin silolanan yapısı, DeFi kullanıcılarını tek bir ağa kitler. Bu da DeFi’nin ilerlemesini engeller. Merkeziyetsiz finans uygulamalarının (Dapps) birleştirilip finansal hizmetlerin çehresini değiştirdiği bir dönemde, bağımsız blokzincirlerin iletişim kurması daha önemli hale geliyor.
Polkadot, Cosmos ve Avalanche gibi kapsamlı zincirler arası altyapı çözümleri popülerlik kazanırken, kullanıcılar dijital varlıkları bir zincirden diğerine taşımak, dapp’leri veya diğer hizmetleri daha verimli bir şekilde kullanmak istiyor.
Blockchain Köprüsü Nedir ve Nasıl Çalışır?
Blockchain köprüsü, Bitcoin ve Ethereum gibi farklı ağların veya bir ana blockchain (parent chain) ile onun sidechain’in (child chain) birlikte çalışmasını sağlar. Bu birlikte çalışabilirlik, bağımsız platformlar arasında token, veri ve hatta akıllı sözleşme talimatlarının transferini içerebilir ve kullanıcıların şunları yapmasına olanak tanır:
- Bir blokzincirinde barındırılan dijital varlıkların başka bir blokzincirine aktarılması.
- Daha az ölçeklenebilir zincirlerde barındırılan token’ların
hızlı, düşük maliyetli işlemlerini gerçekleştirilmesi.
- Dapp’lerin birden fazla platformda yürütülmesi.
Bazı blockchain köprüleri merkezileşirken, diğerleri DeFi protokollerinin güvenliğini ve açıklığını sağlamaya yardımcı olmak için merkeziyetsiz yapısını koruyor.
Merkeziyetsiz Köprüler
Bir kullanıcı, merkeziyetsiz bir köprü kullanarak varlıkları bir blockchain’den diğerine aktardığında, bu varlıklar tam anlamıyla yeniden konumlandırılmaz veya herhangi bir yere gönderilmez. Bunun yerine iki aşamalı bir süreç gerçekleştirilir.
İlk olarak, varlıklar bir akıllı sözleşme kullanılarak bulundukları blokzincirinde veya akıllı sözleşmeler desteklenmiyorsa başka bir blokzincirinde kitlenir. Ardından, diğer receiving blockchain’de eşit miktarda yeni token’ler oluşturulur. Kullanıcı varlıkları kullanmak istediğinde, eşdeğer token’ler yakılır ve ardından orijinal varlıkların kilidi açılır. Bu işlem, varlıkların aynı anda her iki zincirde de kullanılmasını engeller.
Varlıkları bir platformda kilitlemek ve eşdeğer karşılık gelen varlıkları bir diğerinde mint’lemek, blockchain köprülerinin temel bir özelliğidir.
Merkezi olmayan bir blockchain köprüsü Ren Protokolü, Ren Virtual Machine (RenVM), binlerce node tarafından desteklenen Ethereum ağı gibi, konsensüs oluşturan, bir cihaz ağı tarafından desteklenir. Hassas bilgiler birçok cihaza yayıldığından, çok taraflı hesaplama (multi-party computation), ağın dijital varlıkları bir blokzincirinde kilitlemesini ve kullanıcının başka bir zincirde eşdeğer dijital varlıkları güvenle mint’lemesini sağlayan kriptografik imzalar oluşturmak için kullanılır.
Bu yaklaşım, kullanıcıların herhangi bir dijital varlığı (potansiyel olarak) bir blokzincirinden diğerine üçüncü taraf yardımı olmadan taşımalarına olanak tanır. RenVM, Ethereum ve Binance Smart Chain üzerinde BTC, BCH, ZEC ve DOGE token’lerini kullanma yetkisi verir.
Merkezi Köprüler
Wrapped Bitcoin (wBTC), Bitcoin (BTC) kullanıcılarının Ethereum’un avantajlarından yararlanmalarını sağlayan merkezi bir girişimdir.
Kullanıcılar, merhcants olarak adlandırılan partnerler aracılığıyla, BTC’yi güvenli bir şekilde depolayan ve ardından Ethereum’a eşit değerde wBTC token mintleyen merkezi bir emanetçi, kurumsal dijital varlık şirketi BitGo tarafından kontrol edilen bir cüzdana X miktarında Bitcoin yatırır.
BTC ile wBTC, kabaca eşdeğerdir. Bununla birlikte wBTC bir ERC20 token’ı olduğundan, Bitcoin’den farklı olarak Uniswap, Compound, Aave ve Maker Protocol gibi popüler Ethereum dapp’lerinde de teminat olarak kullanılabilir.
Wrapped Bitcoin’a paralel imBTC ve HBTC gibi benzer projelerin her biri, blokzincirler arasında değer taşıma sorununa çözüm sunmayı amaçlar.
Sidechain Köprüler
Tamamen farklı iki blockchain’i birbirine bağlayan bir köprünün aksine, sidechain köprü, bir ana blockchain’i yani parent blockchain’i, child blockchain’e bağlar. İki ağ da farklı konsensüs kuralları altında çalıştığından, aralarındaki iletişim bir köprü gerektirir.
Örneğin, popüler blokzinciri oyunu Axie Infinity’nin geliştiricileri, oyunun Ethereum ana ağında mümkün olanın ötesine geçmesine izin vermek için Ronin adlı özel bir Ethereum bağlantılı yan zincir oluşturdu. Ronin’in Ethereum köprüsü, kullanıcıların akıllı bir sözleşmeye ETH, ERC20 token’leri ve NFT’leri yatırmasını sağlar.
Bir başka örnek, yine Ethereum tabanlı bir yan zincir olan xDai’dir. İki köprü, xDai Bridge ve OmniBridge, xDai zincirini Ethereum ana ağına bağlayarak token’lerin kolay transferini sağlar.
DeFi Kullanıcıları için Blockchain Köprülerinin Faydaları
Ana zincir ve yan zincir dahil olmak üzere blokzincirlerin birlikte çalışması, kullanıcıların ana zincirin avantajlarından ödün vermeden her birine erişim imkânı sağlar.
- Zincirler Arası Teminat: Köprüler, kullanıcıların dijital varlıkları önemli bir değere sahip ancak kendine ait çok az dApp’e sahip bir blokzincirinden, Ethereum gibi gelişmiş bir DeFi ekosistemine ve ek likidite ihtiyacına sahip bir blokzincirine aktarmalarını sağlar.
- Ölçeklenebilirlik: Yüksek işlem hacimleri için tasarlanan köprüler, geliştiricileri ve kullanıcıları orijinal zincirlerin likidite ve ağ etkisinden vazgeçmeye zorlamadan daha fazla ölçeklenebilirlik sağlar. Bu, Ethereum 2.0’ın tam olarak piyasaya sürülmesinden önce Ethereum’da tıkanıklık sorunları devam ettiği için özellikle önemlidir.
- Verimlilik: Kullanıcılar mikro transferleri hızlı ve yüksek işlem ücreti ödemeden yapabilir ve alabilir.
Sonuç Olarak
Blockchain köprüleri, kullanıcıların platformlar arasında seçim yapmak zorunda kalmadan farklı ağ teknolojilerinin avantajlarına erişmelerini sağlar. Bu, yalnızca en popüler DeFi ağı olan Ethereum’un üzerindeki baskıyı kaldırmaya yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda diğer ekosistemlerdeki inovasyonu destekler.
- Bu da ilginizi çekebilir: Farklı Blokzincirleri Ethereum Ağına Bağlayan Köprüler
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
