Onur Çaliş
Blockchain ağ tıkanıklığı, ağa gönderilen işlem sayısı ağın işlem kapasitesini aştığında ortaya çıkar. Artan işlem faaliyetleri, küçük blok boyutları ve yavaş blok süresi ağ tıkanıklığına katkıda bulunabilir.
Ağ tıkanıklığının sonuçları arasında artan işlem ücretleri, daha yavaş işlem onayı ve kötü kullanıcı deneyimi yer alır. Birkaç hafta önce, BRC-20 tokenleriyle ilgili artan işlem faaliyetleri bekleyen işlemlerin ve ücretlerin hızla yükselmesine neden olduğundan Bitcoin ağı tıkanma yaşamıştı.
Bu konuyla ilgili ayrıntılara girmeden önce, blokların blockchain’e eklenme sürecini incelemek oldukça önemlidir. Dilerseniz birlikte inceleyelim.
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Bir blockchain, her bloğu kullanıcılar tarafından oluşturulan işlem verilerini içeren bir blockchain’den oluşur. Zincire eklenen her yeni blok kalıcı ve değişmezdir.
Bu bloklar, her biri blockchain’in bir kopyasını depolayan merkeziyetsiz bir düğüm ağı boyunca yayılır. Kriptografi ve oyun teorisi ile güvence altına alınan blockchain, Bitcoin ve Ethereum gibi kripto para birimlerinin bel kemiğini oluşturur.
Blockchain ağlarının neden tıkanabileceğini tam olarak anlamak için, bir ağın işlemleri işleme kabiliyetinde rol oynayan temel kavramları keşfetmemiz gerekir. Bu kavramlar; mempool’lar, aday bloklar, sonluluk ve en uzun zincir ilkesi olarak adlandırılabilir.
Mempool Nedir?
Mempool, bir sonraki bloğa dahil edilmeyi bekleyen onaylanmamış işlemlerin koleksiyonunu ifade eder.
Örneğin, Bitcoin ağında bir işlem yayınlandığında, bu işlem hemen blockchain’e eklenmez. Bunun yerine önce mempool’a (bellek havuzunun kısaltması) gider. Bu da aslında bekleyen tüm işlemler için bir bekleme alanıdır. Bir işlem onaylandıktan sonra mempool’dan kaldırılır.
Aday Bloklar Nedir?
Önerilen bloklar olarak da bilinen aday bloklar, madencilerin veya doğrulayıcıların blockchain’e eklenmesini önerdiği bloklardır. Bu bloklar, ağa yayınlanmış ancak blockchain’e dahil edilmemiş ve onaylanmamış işlemleri içerir.
Bir aday bloğun onaylanmış bir blok haline gelmesi için blockchain’in konsensüs mekanizmasına göre kazılması veya doğrulanması gerekir. Örneğin, Bitcoin’in Proof of Work (PoW) konsensüs mekanizması, madencilerin karmaşık bir matematiksel bulmacayı çözmek için yarışmasına izin verir. Bulmacayı çözen ilk madenci kendi aday bloğunu blockchain’e ekler ve bir ödül kazanır.
Ethereum’un Proof of Stake (PoS) konsensüs mekanizmasında, doğrulayıcılar aday blokları önermek üzere rastgele seçilir. Diğer doğrulayıcılar bloğun geçerliliğini onaylar. Bir blok yeterince onay aldığında, aday bloktan onaylanmış bloğa geçiş yapar.
Blockchain’de Kesinlik Nedir?
Kesinlik, bir işlemin ya da operasyonun artık değiştirilememesi ya da tersine çevrilememesidir. Bir işlem kesinliğe ulaştığında, blockchain’e kalıcı olarak kaydedilir ve değiştirilemez veya kaldırılamaz.
Bitcoin blockchain’de işlemler ağda yayınlanır ve mempool’a eklenir. Madenciler bu havuzdan işlemleri seçer, doğrular ve blockchain’e eklenecek yeni bloklara dahil eder. Bu bloğa dahil edilen işlemler onaylanmış olarak kabul edilir, ancak teorik olarak diğer madencilerin rakip bir blok çıkarması hala mümkündür.
İşlemlerin kesinliği, onaylanan blokların sayısı ile artar. Bitcoin işlemleri genellikle bu işlemleri içeren bloğa altı blok daha eklendiğinde nihai olarak kabul edilir. Ethereum’un daha kısa blok süresi nedeniyle kesinlik konusunda benzer bir güven seviyesine ulaşmak için daha fazla sayıda onay önerilir.
En Uzun Zincir Prensibi Nedir?
Yukarıda gösterildiği gibi birden fazla madenci benzer zamanlarda yeni geçerli bloklar üretebilir. Bu durum blockchain’de geçici çatallanmalara neden olabilir.
En uzun zincir ilkesi, blockchain’in geçerli versiyonunun en fazla hesaplama işinin yapıldığı versiyon olduğu kuralını ifade eder ve bu da tipik olarak en uzun blockchain’e sahip olandır. Sonuç olarak, daha kısa zincirlerdeki geçerli bloklar (genellikle yetim veya bayat bloklar olarak adlandırılır) atılır ve işlemleri mempool’a iade edilir.
Ethereum, ağ Proof of Work (PoW) kullandığında en uzun zincir prensibini kullanmıştır. Ethereum’un 2022’de Proof of Stake’e (PoS) geçişinden sonra ağ, zincirin ağırlığını ölçen güncellenmiş bir çatal seçimi algoritması benimsedi. Bu, doğrulayıcı oylarının birikmiş toplamının doğrulayıcı stake-ether bakiyeleri ile ağırlıklandırılmış halidir.
Blockchain Ağ Tıkanıklığına Ne Sebep Olur?
Blockchain ağ tıkanıklığı, ağa gönderilen işlem sayısı ağın bunları işleme kapasitesini aştığında ortaya çıkar.
Blockchain ağlarının tıkanmasının birkaç nedeni vardır:
Artan talep
Daha fazla kişi blockchain’e işlem gönderdikçe mempool’daki onaylanmamış işlemlerin sayısı tek bir bloğa dahil edilebilecek miktarı aşabilir. Bu durum özellikle blok boyutu ve blok süresinde doğal sınırlamaları olan blockchain’leri çin geçerlidir.
Artan işlemler, işlem faaliyetlerinde bir dalgalanmaya yol açan ani fiyat dalgalanmaları veya kitlesel benimseme döngü dalgaları tarafından yönlendirilebilir.
Küçük Blok Boyutu
Her blockchain’in, bir bloğun olabileceği maksimum boyutu tanımlayan bir blok boyutu vardır. Bu blok boyutu, bir bloğun kaç işlem içerebileceğini sınırlar. İşem sayısı bu sınırı aşarsa ağ tıkanıklığına neden olur.
Yavaş Blok Süreleri
Blok süresi, blockchain’e sıklıkla yeni bir blok eklendiğini ifade eder. Bitcoin yaklaşık her 10 dakikada bir yeni bir blok ekler. Eğer işlemler çok daha hızlı ve hacimli bir şekilde oluşturuluyorsa işlemlerde bir yığılma olacaktır.
Blockchain ağ tıkanıklığı, bir ağın sorunsuz çalışmasını engelleyen çeşitli olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bunları da şöyle sıralayabiliriz:
- Artan İşlem Ücretleri
- Gecikmeli İşlem Onay Süreleri
- Kötü Kullanıcı Deneyimi
- Piyasa Oynaklığı
Blockchain teknolojisinin önümüzdeki yıllarda daha fazla kullanıcı tarafından benimsenmesi beklendiğinden, ağ tıkanıklığı sorunları önem kazanmaktadır. Bir ağın yüksek hacimli işlemleri verimli bir şekilde işleme kabiliyeti, yaygın benimseme ve kullanılabilirlik için çok önemlidir. Bu durum özellikle gerçek zamanlı, günlük işlemleri kolaylaştırmayı amaçlayan blockchain sistemleri için geçerlidir.
- Bu da ilginizi çekebilir: Blockchain Kullanımı Hakkında Bilmeniz Gereken 9 Durum
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.
