Kripto piyasasına yeni giren yatırımcılar için en büyük zorluklardan biri Bitcoin (BTC) gibi bir kripto varlığın nasıl ve neden bir değere sahip olabileceğini anlamaktır.
Hepimizin günlük olarak kullandığı parayı düşünün. Artık banknotlarımızı destekleyen altın ya da varlıklar yok. Kısmi rezerv bankacılığı sayesinde ödünç aldığımız para genellikle sadece ekrandaki rakamlardan ibaret. Hükümetler ve Federal Rezerv gibi merkez bankaları yeni para yaratabilir ve ekonomik mekanizmalar yoluyla arzını artırabilir. Kayda değer farklılıklar olmasına rağmen, dijital para birimi olan BTC, hepimizin alışkın olduğu itibari para ile bazı benzerlikler paylaşmaktadır. Bu nedenle, kripto para ekosistemine girmeden önce itibari paranın değerini tartışalım.
Para Neden Değerlidir?
Kısacası, paraya değer kazandıran şey güvendir. Esasen para, değer değişimi için kullanılan bir araçtır. Yerel topluluk mal ve hizmetler için ödeme olarak kabul ettiği sürece herhangi bir nesne para olarak kullanılabilir. İnsan uygarlığının ilk günlerinde, taşlardan deniz kabuklarına kadar her türlü nesne para olarak kullanılıyordu.
İtibari Para Nedir?
İtibari para, bir hükümet tarafından çıkarılan ve resmileştirilen paradır. Günümüzde toplumumuz kağıt paralar, madeni paralar ve banka hesaplarımızdaki dijital numaralar aracılığıyla değer alışverişi yapmaktadır.
Geçmişte insanlar kağıt paralarını altın veya diğer değerli metallerle değiştirmek için bankaya gidebiliyorlardı. O zamanlar bu mekanizma, ABD doları gibi para birimlerinin değerinin altın cinsinden eşdeğer bir miktara bağlı olmasını sağlıyordu. Ancak, altın standardı ulusların çoğunluğu tarafından terk edildi ve para sistemlerimizin temeli değil.
Para birimlerinin altınla olan bağını ortadan kaldırdıktan sonra, artık herhangi bir dayanağı olmayan itibari para kullanıyoruz diyebiliriz. Bu ayrışma, hükümetlere ve merkez bankalarına para politikalarını benimseme ve para arzını etkileme konusunda daha fazla özgürlük sağlıyor. İtibari paranın temel özelliklerinden bazıları şöyle sıralanabilir:
- Merkezi bir otoriyte ya da hükümet tarafından çıkarılır
- İçsel bir değeri yoktur. Altın ya da başka bir emtia ile desteklenmez.
- Sınırsız bir potansiyel arzı vardır.
Fiat Neden Değerlidir?
Altın standardının kaldırılmasıyla birlikte, görünüşte değeri olmayan bir para birimine sahip olduk.
Bununla birlikte, para hala yiyecek, fatura, kira ve diğer kalemler için ödeme yapmakta kullanılıyor. Daha önce de belirttiğimiz gibi, para değerini kolektif güvenden alır. Bu nedenle, bir hükümetin başarılı olması ve yüksek düzeyde güveni sürdürmesi için fiat para birimini sağlam bir şekilde desteklemesi ve başarıyla yönetmesi gerekir. Venezuela ve Zimbabwe’de görüldüğü gibi hiperenflasyon ve verimsiz para politikaları nedeniyle hükümete veya merkez bankasına olan güven kaybolduğunda bunun nasıl bozulduğunu görmek oldukça kolay.
Kripto Neden Değerlidir?
Kripto para birimlerinin bizim standart para anlayışımızla bazı ortak noktaları vardır, ancak bazı önemli farklılıklar da mevcuttur.
PAXG gibi bazı kripto paralar altın ve emtialara sabitlenmiş olsa da, çoğu kripto para biriminin temelinde yatan bir varlık yoktur. Bunun yerine, güven bir kez daha kripto paranın değerinde önemli bir rol oynamaktadır. Örneğin, insanlar başkalarının da Bitcoin’e güvendiğini ve BTC’yi bir ödeme sistemi ve değişim aracı olarak kabul ettiğini bilerek Bitcoin’e yatırım yapmanın değerli olduğunu düşünüyor.
Bazı kripto paralar için kullanım da önemli bir faktördür. Belirli hizmetlere veya platformlara erişmek için bir yardımcı token kullanmanız gerekebilir. Bu nedenle yüksek talep gören bir hizmet, hizmet tokenine değer sağlayacaktır. Tüm kripto paralar aynı değildir, bu nedenle değerleri her bir coin, token ya da projenin özelliklerine bağlıdır. Bitcoin söz konusu olduğunda, daha sonra daha ayrıntılı olarak ele alacağımız altı özelliğe indirgeyebiliriz: fayda, ademi merkeziyetçilik, dağıtım, güven sistemleri, kıtlık ve güvenlik.
Bitcoin Neden Değerlidir?
Bitcoin’in değeri, birçok farklı görüşün bulunduğu öznel bir konudur. Elbette Bitcoin’in piyasa fiyatının onun değeri olduğu söylenebilir. Ancak bu, sorumuza tam olarak yanıt vermez. Daha önemli olan şey, insanların neden ilk etapta değerli olduğuna karar verdiğidir. Bitcoin’i değerli kılan bazı özellikleri biraz daha derinlemesine inceleyelim.
Bitcoin’in Kullanım Değeri
Bitcoin’in en büyük avantajlarından biri, aracılara ihtiyaç duymadan dünya çapında büyük miktarlarda değeri hızlı bir şekilde transfer edebilmesidir.
Ücretler nedeniyle küçük miktarda BTC göndermek nispeten pahalı olabilirken, milyonlarca doları ucuza göndermek de mümkündür. Aşağıda yer alan görselde, yaklaşık 45.000.000 dolar değerinde bir Bitcoin işleminin 50 doların biraz altında bir ücretle gönderildiğini görebilirsiniz.
Bitcoin bunu mümkün kılan tek ağ olmasa da, hala en büyük, en güvenli ve en popüler olanıdır. Lightning Network de ikinci katman uygulaması olarak küçük işlemleri mümkün kılmaktadır. Ancak miktar ne olursa olsun, sınırsız işlem yapabilmek kesinlikle değerlidir.
Bitcoin’in Merkeziyetsizlikteki Değeri
Ademi merkeziyetçilik, kripto para birimlerinin temel özelliklerinden biridir. Blok zincirleri, merkezi otoriteleri devre dışı bırakarak kullanıcı topluluğuna daha fazla güç ve özgürlük verir. Açık kaynak yapısı nedeniyle herkes Bitcoin ağının geliştirilmesine yardımcı olabilir.
Kripto para biriminin para politikası bile merkezi olmayan bir şekilde çalışır. Örneğin madencilerin işi, işlemlerin doğrulanması ve onaylanmasını içerir, ancak aynı zamanda sisteme öngörülebilir, sabit bir oranda yeni Bitcoin’lerin eklenmesini sağlar. Bitcoin’in merkeziyetsizliği ona çok sağlam ve güvenli bir sistem kazandırır. Ağdaki hiçbir düğüm herkes adına karar veremez. İşlem doğrulama ve protokol güncellemelerinin tümünün grup mutabakatına sahip olması gerekir, bu da Bitcoin’i kötü yönetim ve suistimalden korur.
Bitcoin’in Dağıtımdaki Değeri
Bitcoin ağı, mümkün olduğunda çok kişinin katılımına izin vererek genel güvenliği artırır. Bitcoin’in dağıtılmış ağına ne kadar çok düğüm bağlanırsa, o kadar çok değer kazanır. İşlem defterinin farklı kullanıcılara dağıtılmasıyla, tek bir doğruluk kaynağına güvenmeye gerek kalmaz.
Dağıtım olmadan, gerçeğin doğrulanması zor olan birden fazla versiyonuna sahip olabilirsiniz. Bir ekibin üzerinde çalıştığı ve e-posta yoluyla gönderilen bir belgeyi düşünün. Ekip belgeyi kendi aralarında gönderirken, takip edilmesi zor olabilecek farklı durumlara sahip farklı sürümler oluştururlar.
Ayrıca, merkezi bir veritabanı, dağıtılmış bir veritabanına göre siber saldırılara ve kesintilere karşı daha hassastır. Bir sunucu sorunu nedeniyle kredi kartı kullanımında sorun yaşanması alışılmadık bir durum değildir. Bitcoin’deki gibi bulut tabanlı bir sistem, dünyanın dört bir yanındaki binlerce kullanıcı tarafından korunur ve bu da onu çok daha verimli ve güvenli hale getirir.
Bitcoin’in Güven Sistemlerindeki Değeri
Bitcoin’in merkeziyetsizliği ağ için büyük bir avantajdır, ancak yine de bazı korumalara ihtiyacı vardır. Kullanıcıların herhangi bir büyük, merkezi olmayan ağda iş birliği yapmasını sağlamak her zaman bir zorluktur. Bizans Generali Problemi olarak bilinen bu sorunu çözmek için Satoshi Nakamoto, olumlu davranışları ödüllendiren bir Proof of Work mutabakat mekanizması uygulamıştır.
Güven, değerli herhangi bir ürün ya da emtianın önemli bir parçasıdır. Bir merkez bankasına olan güveni kaybetmek, bir ulusun para birimi için felakettir. Aynı şekilde, uluslararası para transferlerini kullanmak için ilgili finansal kurumlara güvenmemiz gerekir. Bitcoin’in operasyonlarında, günlük olarak kullandığımız diğer sistem ve varlıklardan daha fazla dahili güven vardır. Ancak, Bitcoin kullanıcılarının birbirlerine güvenmeleri gerekmez. Sadece Bitcoin’in çok güvenilir ve güvenli olduğu kanıtlanmış ve kaynak kodu herkesin görebileceği şekilde açık olan teknolojisine güvenmeleri gerekir. Proof of Work, herkesin kendi kendine doğrulayabileceği ve kontrol edebileceği şeffaf bir mekanizmadır. Burada neredeyse her zaman hatasız olan bir mutabakat oluşturmanın değerini görmek kolaydır.
Bitcoin’in Kıtlıktaki Değeri
Bitcoin’in yapısında 21.000.000 BTC’lik sınırlı bir arz bulunmaktadır. Bitcoin madencileri son madeni paraya çıkardığında artık mevcut olmayacaktır. Altın, gümüş ve petrol gibi geleneksel emtialar sınırlı olsa da, her yıl yeni rezervler bulunuyor. Bu keşifler de emtiaların kesin kıtlıklarını hesaplamayı zorlaştırıyor.
Madenciler tüm BTC’leri çıkardıktan sonra, Bitcoin teorik olarak deflasyonist olmalıdır. Kullanıcılar varlıklarını kaybettikçe ya da yaktıkça, arz azalacak ve muhtemelen fiyatta bir artışa neden olacaktır. Bu nedenle, Bitcoin sahipleri Bitcoin’in az bulunurluğunda çok fazla değer görmektedir.
Bitcoin’in kıtlığı aynı zamanda popüler Stock to Flow modeline de yol açmıştır. Model, BTC’nin gelecekteki değerini yıllık Bitcoin madenciliğine ve genel stoka dayalı olarak tahmin etmeye çalışmaktadır. Tekrar test edildiğinde, şimdiye kadar gördüğümüz fiyat eğrisini oldukça doğru bir şekilde modellemektedir. Bu modele göre, Bitcoin’in fiyatındaki ana itici güç kıtlığıdır. Fiyat ve kıtlı arasında olası bir ilişki olması, Bitcoin sahiplerinin Bitcoin’i bir değer deposu olarak kullanmalarına değer katmaktadır.
Bitcoin’in Güvenlik Açısından Değeri
Yatırdığınız fonları güvende tutmak açısından, Bitcoin kadar güvenlik sağlayan başka pek fazla seçenek yoktur. En iyi uygulamaları takip ederseniz, fonlarınız inanılmaz derece güvende olur. Gelişmiş ülkelerde, bankalar tarafından sunulan güvenliği kolayca kabul edebilirsiniz. Ancak birçok insan için finans kurumları ihtiyaç duydukları korumayı sağlayamaz ve büyük miktarlarda nakit para tutmak çok riskli olabilir.
Bitcoin ağına yönelik kötü niyetli saldırılar için mevcut madencilik gücünün %51’inden fazlasına sahip olmak gerekir ki bu da bu ölçekte bir koordinasyonu neredeyse imkansız hale getirir. Bitcoin’e başarılı bir saldırı olasılığı son derece düşüktür ve gerçekleşse bile uzun sürmeyecektir. BTC’nizin saklanmasına yönelik gerçek tehditler şunlardır:
- Dolandırıcılık ve kimlik avı saldırıları
- Özel anahtarınızı kaybetme
- BTC’nizi özel anahtara sahip olmadığınız, ele geçirilmiş bir saklama cüzdanında bulundurmak
Yukarıdakilerin gerçekleşmediğinden emin olmak için en iyi uygulamaları takip ederek, bankanızı bile aşan bir güvenlik seviyesine sahip olmalısınız. En iyi yanı ise kripto paranızı güvende tutmak için ödeme yapmak zorunda olmamanızdır. Bankaların aksine, kripto paralarda günlük veya aylık limit yoktur. Bitcoin, paranız üzerinde tam kontrol sahibi olmanızı sağlar.
Bir Değer Deposu Olarak Bitcoin
Daha önce açıklanan özelliklerin çoğu Bitcoin’i bir değer saklama aracı olarak da uygun kılmaktadır. Değerli metaller, ABD doları ve devlet tahvilleri daha geleneksel seçeneklerdir, ancak Bitcoin modern bir alternatif ve dijital altın olarak ün kazanmaktadır. Bir şeyin iyi bir değer deposu olabilmesi için şunlara ihtiyacı vardır:
- Dayanıklılık
- Taşınabilirlik
- Bölünebilirlik
- Değiştirilebilirlik
- Kıtlık (Sınırlı Arz)
- Kabul Edilebilirlik
Kaynak: https://academy.binance.com/en/articles/why-does-bitcoin-have-value
- Bu da ilginizi çekebilir: Bitcoin Fiyatı Nelerden Etkilenir?
Kripto paralar ve blockchain hakkındaki her türlü sorunuz için telegram kanalımıza davetlisiniz. Kanala katılmak için tıklayınız.
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Burada yer alan ve hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan içerik, yorum ve tavsiyeler genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir.
Hiçbir şekilde yönlendirici nitelikte olmayan bu içerik, genel anlamda bilgi vermeyi amaçlamakta olup; bu içeriğin, yatırımcıların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgileri kapsamayabileceği dikkate alınmalıdır. Bu sayfalarda yer alan çeşitli bilgi ve görüşlere dayanılarak yapılacak ileriye dönük yatırımlar ve ticari işlemlerin sonuçlarından ya da ortaya çıkabilecek zararlardan KoinSaati sorumlu tutulamaz.