Caner Ok
DeFi fırtınasının estiği 2020 yılını geride bıraktık. 2020 genel itibariyle blockchain sektörüne yeni projelerin girdiği, merkeziyetsiz borsaların ciddi hacimlerle dikkat çektiği bir yıl oldu. Yield farming ve NFT’ler de adından sıkça söz ettirdi. Peki, 2021 yılı bu bağlamda nasıl olacak?
2020 son çeyreğine Polkadot projeleri damgasını vurdu, ardından 2021 başında söz ettiğim hareket gerçekleşti: BSC projeleri piyasadan çok pozitif ayrışarak kendi boğa koşularını yaptılar. Binance Smart Chain ağında hizmet veren projeler uçuk rakamları gördüler, yine bu ekosistemin büyük bir DeFi projesi olan Venus Protocol (XVS) diğer büyük DeFi projeleri ile birlikte kendi boğa koşusunu yaptı.En başta en bilinen DEX borsalardan biri olan IDEX olmak üzere pek çok proje Binance Smart Chain’de yerini aldılar. Bunun temel sebebi tabi ki artık astronomik boyutlara gelen Ethereum komisyon ücretleriydi. Ethereum fiyatının tavan yapmasıyla birlikte ağdaki aktarım ücretleri özellikle Defi ve yield farming projelerini negatif etkiledi. Zira staking, farming gibi işlemlerde ağ üstünde sürekli kilitleme, kilit açma veya aktarım işlemleri gerçekleştirmek gerekiyor. Tekil işlemlerin komisyonu 50-100 dolar düzeylerinde olunca, özellikle küçük bütçeli yatırımcılar ağda işlem yapmaktan vazgeçebiliyor. Tabii ki blockchain’de çözümler tükenmiyor, Ethereum komisyon ücretleri yükseldikçe, bu komisyonları düşürme maksadı güden yeni projeler ortaya çıkıyor.
Bu projeler Layer 2 Solutions olarak adlandırılmakta. Yani Layer 2 katmanında hem çok daha düşük komisyonlar söz konusu, hem de daha hızlı transferler sağlanmakta. Bunun yanında Ethereum altyapısında hizmet veren çoğu proje Crosschain açılımı yapmakta. Ethereum ağında var olmayı sürdürürken, diğer alternatif ağlarda da var oluyorlar ve o ağların düşük komisyon avantajı ve likitide havuzlarından da faydalanabiliyorlar. 2020 nasıl DeFi sezonu olduysa, son çeyreği de Polkadot sezonu olarak görülebilirse; 2021 ‘de Ethereum’a alternatif projelerin sezonu olabilir. Bu açığı iyi değerlendiren ve oldukça yenilikçi bir blockchain projesi olan AVAX, kendi boğa koşusunu yaparak bunu ispatladı. Peki başka hangi blockchain projeleri, Layer 2 çözümleri ve DeFi projeleri kendi boğa koşularını yapabilir. Bu yazımda sırayla bunlara değineceğiz.
Hathor Network (HTR)
2021 yılının en çok söz edilecek projesi olma adayı olan Hathor Network, oldukça tecrübeli bir ekibin ürettiği ve sofistike bir kodlamayla sunduğu bir blockchain projesi. En büyük avantajı smart contract ( akıllı kontrat) değil blockchain için oldukça sıra dışı olan Nano kontrat kullanması. Akıllı kontratlarda sıkıntıya yol açan tonlarca problemi çözen Nano kontrat desteği, Hathor’un en büyük artısı denilebilir. TPS (saniyedeki transfer hızı) şu anda çok tatmin edici olmasa da, yol haritasında bunun da çözüme ulaşacağı vadediliyor. Kendi merkeziyetsiz sistemleri ve uygulamaları olan Hathor Network, sıfır komisyon önereceği için; yeni çıkmış blockchain projelerinin en büyük sorunu olan likidite eksikliğini de bunla aşabilir. Crosschain (zincirler arası) desteği de sunduğu için, Hathor Network için likidite sorunu yaşanmayabilir.
Son açıklamalarla %20 yakım, %18 beş yıl boyunca kilit; dolaşımdaki tokenin de azlığını düşünürsek, bir blockchain projesi için oldukça makul fiyatlandırmada diyebiliriz. Hathor Network ile işbirliği içinde olan Kanada menşeili HTRFDT yakın zamanda Chrome tarayıcısı eklentili Hathor Wallet’i görücüye sunacak, ayrıca bir çevrimiçi iş platformu olan Woo Commerce işbirliği ile Hathor Debit Card piyasada olacak. Yani hem Hathor Labs, hem de HTRFTD Labs, oldukça hızlı bir şekilde ürün geliştirmelerini sunmakta. Benim için 2021 ‘in en büyük yıldız adayı Hathor Network diyebilirim. Hathor’la ilgili kapsamlı analizi de, Koinsaati aracılığıyla sizlere sunarak; bu inovatif projeyi tanıtmaktan keyif almış oluyoruz.
Leverj Gluon (L2)
Özelleştirilmiş Gluon teknolojisi üstüne inşa edilmiş tek borsa katmanı olan Leverj, bu yıl çok konuşulan projelerden birisi olacak gibi. Peki nedir Gluon teknolojisi? Bu teknoloji vasıtasıyla Ethereum’un ölçeklenme problemi aşılıyor. Aynı zamanda Leverj, merkeziyetsiz bir borsa olması sebebiyle, pek çok likidite havuzuyla entegrasyon kurmakta, özellikle balinaların merkeziyetli borsalardan kaçındığını düşünürsek, ölçeklendirme ve çok düşük komisyon gibi iki cazip seçenek; balinaların Leverj platformuna yoğun talep göstermesine sebep olabilir.
Şu anda Leverj DAI likidite havuzunu kullansa da, çok yakın zamanda pek çok likidite havuzuna bağlanması, platforma ilgiyi doruğa çıkarabilir. Bunun dışında diğer merkeziyetsiz borsalardan en büyük avantajı vadeli işlemler, stop limit, limit order gibi merkeziyetli borsaların seçeneklerini de kullanıcılarına sunması. Geliştiricilerinin hem reel borsa alanı Wall Street hem de teknoloji üssü Silikon Vadisi’nden olduğunu düşünürsek, Leverj’in uzun vadeli başarılı bir proje olacağını öngörmek çok da yanlış olmaz. Staking başlamasıyla birlikte dolaşımdan sürekli token eksilmesi de, projenin holderları için avantaj. Layer 2 çözümleri içinde en başarılısı Leverj olacak gibi.
Idle Finance (IDLE):
Defi projeleri arasından son zamanlarda ön plana çıkan Idle, merkeziyetsiz bir DeFi platformu. Diğer DeFi platformlarından farkı ise pek çok yield /defi protokolüne bağlanarak; maksimum verimliliği hedeflemesi.Şu an DAI, USDT, USDC likidite havuzlarını kullanan Idle Finance; Compound, Oasis, Aave, Dxdy gibi DeFi devleri ile işbirliği içerisinde, yani oldukça geniş bir likidite havuzuna bağlanıyor. Algoritmik hesaplamalarla ideal kar oranlarını belirleyen, esnek bir rebalance (dengeleme) sistemi mevcut.
Ethereum çözümü uygulamalarında oldukça yetkin bir noktada olan Consensys Labs ve The Lao, Br Kapital gibi ciddi fonların desteğini almış durumda. Hem geliştirici desteği, hem kapsamlı likidite havuzlarına erişimi, hem sağlam fon desteği gibi artılarının yanı sıra; DeFi protokollerin en büyük sıkıntısı olan güvenliği de Quantstamp gibi dev bir firmanın sağlaması, Idle’nin önümüzdeki günlerde çok konuşulacağının adeta göstergesi. Bir diğer artısı da TVL (Toplam kilitlenmiş değer) marketcap oranına göre oldukça ideal bir fiyatta olması. DeFiler arasında yıldızlardan birisi olması muhtemel bu projeyi takip edeceğiz.
Rubic Finance
DeFi projelerinin token oluşturması, yönetimi, airdrop veya diğer aktiviteleri düzenlemesi için oluşturulmuş bir multichain desteği olan Rubic Finance, geçtiğimiz günlerde sıra dışı fiyat artışıyla dikkati üstüne çekmişti. Ethereum, Binance Smart Chain ve Matic ağını destekleyen ve Mywish projesinin geliştiricileri tarafından ortaya atılan Rubic’in şu anda merkeziyetsiz borsası da hizmet vermekte. Merkeziyetsiz bir OTC platformu, rug pull ve scam projelere karşı güvenlik önlemleri, crowdsale (topluluğa satış) desteği gibi pek çok hizmet veren hybid (melez) bir platform olan Rubic, yol haritasında yılın ikinci çeyreğinde Layer 2 çözümleri ile entegrasyonu ve yılın
üçüncü çeyreğinde Polkadot ekosistemi entegrasyonuna geçişi vadetmekte.
Son çeyrekte ise merkeziyetsiz borsalarında çoklu likidite havuzlarına bağlanma desteği sunmayı vadediyorlar. Yol haritasına bakarsak, Rubic’in önünde uzun bir yol var. Ekiplerinin deneyimli olduğunu düşünürsek, multichain alanında öne çıkan platform olma ihtimalleri var.
E-Money (NGM)
Avrupa çıkışlı bir proje olan E-Money, dijital paraya geçiş aşamasında önemli rol oynayabilecek, arkasına sağlam blockchain geliştiricilerini almış bir proje. Projede kullanıcılara dijital hale getirilmiş stablecoinler sunulmakta. Yani bir fiat-blockchain entegrasyonu amaçlı geliştirilmiş ve çok uzun vadeli bir proje.
Mart ayında Mainnet geçişi sağlayacak olan proje şu an Euro başta olmak üzre bazı para birimlerini desteklerken, çok yakında Sterlin, Japon Yeni, Amerikan Doları gibi para birimlerini destekleyeceğini de açıkladı. Avalanche entegrasyonu, Ethereum entegrasyonu, Cosmos entegrasyonu bu yılın yol haritasında gözüküyor. Tüm para birimleri dijitalleşirken, bu alanda çalışan e-Money gelecek yıllara damgasını vuracak blockchain çözümlerinden biri olabilir.
**Kripto paralar hakkında; merak ettikleriniz, öğrenmek istedikleriniz, soru-cevap, güncel analizler için Telegram kanalımızda bizi takip edin ve iletişimde kalın. KoinSaati’nin Telegram Kanalına katılmak için tıklayınız.
